Thành lập công ty là bước đi quan trọng đối với bất kỳ ai có ý định kinh doanh nghiêm túc và dài hạn. Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, việc thành lập doanh nghiệp chính thức không chỉ mang lại tư cách pháp nhân mà còn tạo điều kiện thuận lợi để mở rộng kinh doanh và xây dựng thương hiệu.
Bài viết này sẽ phân tích toàn diện về các khía cạnh của việc thành lập công ty và trả lời câu hỏi có nên thành lập công ty không, để giúp bạn có cái nhìn đầy đủ trước khi đưa ra quyết định quan trọng này.
Căn Cứ Pháp Lý
- Luật số 59/2020/QH14 của Quốc hội: Luật Doanh nghiệp
- Nghị định số 01/2021/NĐ-CP ngày 14/01/2021 của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp
- Thông tư số 02/2021/TT-BKHĐT ngày 23/01/2021 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn về đăng ký doanh nghiệp
- Luật số 61/2020/QH14 của Quốc hội: Luật Đầu tư
I. Khái niệm về thành lập công ty
1. Định nghĩa thành lập công ty
Thành lập công ty (hay thành lập doanh nghiệp) là quá trình mà cá nhân hoặc tổ chức muốn kinh doanh thực hiện các thủ tục pháp lý, đăng ký kinh doanh tại cơ quan chức năng có thẩm quyền (ví dụ: Sở Kế Hoạch và Đầu Tư) nhằm xác định tư cách pháp nhân và đảm bảo hoạt động kinh doanh được bảo hộ bởi hệ thống pháp luật Việt Nam. Quá trình này không chỉ đơn thuần là thủ tục hành chính mà còn bao gồm việc chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết như văn phòng, nhà xưởng, máy móc, thiết bị, nhân sự, vốn…
Khái niệm thành lập công ty có thể được hiểu từ hai góc độ:
- Góc độ kinh tế: Thành lập công ty là quá trình chuẩn bị đầy đủ các điều kiện kinh doanh để thành lập tổ chức kinh tế. Chủ thể kinh doanh cần chuẩn bị tên, địa chỉ trụ sở, máy móc, thiết bị, nhân sự, vốn điều lệ và các yếu tố cần thiết khác để sẵn sàng cho hoạt động kinh doanh.
- Góc độ pháp lý: Thành lập công ty là việc thực hiện các thủ tục đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, từ đó có tư cách pháp nhân đầy đủ và được phép hoạt động kinh doanh theo quy định của pháp luật, được nhà nước công nhận và bảo vệ quyền lợi hợp pháp trong quá trình kinh doanh.
2. Các loại hình doanh nghiệp phổ biến tại Việt Nam
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, có các loại hình doanh nghiệp chính sau:
- Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH):
- Công ty TNHH một thành viên (do một cá nhân/tổ chức thành lập). Chủ sở hữu công ty chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn điều lệ của công ty.
- Công ty TNHH hai thành viên trở lên (có từ 02-50 thành viên góp vốn). Các thành viên chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào công ty.
- Thành viên chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã góp, giúp hạn chế rủi ro tài chính cá nhân.
- Công ty cổ phần: Có tối thiểu 03 cổ đông trở lên và không hạn chế số cổ đông tối đa. Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của công ty trong phạm vi giá trị cổ phần do mình sở hữu. Loại hình này phù hợp với các doanh nghiệp có quy mô lớn và muốn huy động vốn từ nhiều nguồn.
- Doanh nghiệp tư nhân: Do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Loại hình này đơn giản về thủ tục thành lập nhưng có rủi ro cao hơn về trách nhiệm tài sản.
- Công ty hợp danh: Có ít nhất 02 thành viên là chủ sở hữu công ty, cùng nhau kinh doanh và chịu trách nhiệm vô hạn về các nghĩa vụ của công ty. Ngoài ra, công ty hợp danh có thể có thêm các thành viên góp vốn chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi số vốn đã góp.
II. 8 lý do nên thành lập công ty
1. Quyền quyết định và quản lý doanh nghiệp
Khi thành lập công ty, bạn có quyền quyết định, quyền quản lý và quyền làm chủ doanh nghiệp của mình. Điều này trao cho bạn toàn quyền trong việc định hướng phát triển, ra quyết định chiến lược và điều hành doanh nghiệp theo cách riêng của bạn, tạo sự linh hoạt và chủ động trong mọi hoạt động kinh doanh.
2. Bước ngoặt trong quá trình kinh doanh
Việc mở công ty sẽ đem lại bước ngoặt lớn trong quá trình kinh doanh. Thành lập một doanh nghiệp chính thức giúp thương hiệu, sản phẩm của bạn được nhiều người biết đến hơn, tạo dựng được niềm tin với khách hàng và đối tác, từ đó mang lại nhiều cơ hội kinh doanh và lợi nhuận cao hơn.
3. Mở rộng kinh doanh
Mở công ty đồng nghĩa với việc mở rộng kinh doanh. Thay vì chỉ mở thêm 1 hay 2 chi nhánh bán lẻ nhỏ, bạn có thể thành lập cả một công ty chuyên kinh doanh mặt hàng, sản phẩm, dịch vụ đó, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài và bền vững của doanh nghiệp trên thị trường.
4. Hoạt động dưới sự bảo vệ của pháp luật
Đăng ký mở công ty đồng nghĩa với việc hoạt động dưới quy định và sự bảo vệ của pháp luật. Quá trình kinh doanh của bạn trở nên nghiêm chỉnh và hoàn thiện từng ngày, tuân thủ các quy định của nhà nước. Khi có tranh chấp xảy ra, pháp luật sẽ là công cụ bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp bạn một cách hiệu quả.
5. Bảo vệ thương hiệu
Khi mở công ty, thương hiệu của sản phẩm, doanh nghiệp mà bạn kinh doanh sẽ được pháp luật bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Các doanh nghiệp khác không có quyền sử dụng trái phép thương hiệu của bạn để tiến hành kinh doanh, giúp bạn xây dựng và phát triển giá trị thương hiệu một cách bền vững trên thị trường cạnh tranh.
6. Tạo việc làm cho xã hội
Thành lập công ty, bạn sẽ tạo việc làm cho nhiều người khác, góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho bản thân và doanh nghiệp mà còn tạo ra giá trị xã hội, nâng cao uy tín và vị thế của bạn trong cộng đồng.
7. Tư cách pháp nhân và quyền lợi hợp pháp
Công ty của Việt Nam có tư cách pháp nhân hợp lệ sẽ được hưởng đầy đủ các quyền lợi theo quy định của pháp luật Việt Nam. Điều này bao gồm các quyền về kinh doanh, sở hữu tài sản, ký kết và thực hiện các giao dịch hợp đồng, cũng như nhiều quyền lợi khác mà một cá nhân kinh doanh không chính thức không thể có được.
8. Thỏa mãn niềm đam mê kinh doanh
Thành lập công ty không chỉ là một quyết định kinh doanh mà còn là một bước tiến quan trọng để bạn thỏa mãn niềm đam mê kinh doanh, hiện thực hóa ý tưởng và trở thành một chủ doanh nghiệp, giám đốc chính hiệu. Đây không chỉ là vấn đề về danh xưng mà còn là sự thừa nhận cho những nỗ lực và con đường kinh doanh mà bạn đã lựa chọn và theo đuổi.
III. Những rủi ro khi thành lập công ty
1. Rủi ro trong lựa chọn loại hình doanh nghiệp
Lựa chọn loại hình doanh nghiệp không phù hợp với quy mô, mục tiêu và đặc điểm kinh doanh có thể dẫn đến nhiều rủi ro:
- Rủi ro về trách nhiệm vô hạn với tài sản cá nhân Ví dụ, nếu bạn chọn hình thức doanh nghiệp tư nhân, bạn sẽ phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân cho các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp.
- Tranh chấp về quyền quản lý và trách nhiệm chồng chéo Trong các loại hình công ty có nhiều thành viên, việc không có quy định rõ ràng về quyền quản lý và trách nhiệm có thể dẫn đến các tranh chấp nội bộ, gây ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
- Rủi ro về góp vốn và chia sẻ lợi nhuận Việc không thống nhất được phương án góp vốn và chia sẻ lợi nhuận một cách công bằng có thể gây ra mâu thuẫn giữa các thành viên góp vốn.
Để tránh những rủi ro này, doanh nhân cần nghiên cứu kỹ các loại hình doanh nghiệp, tham khảo ý kiến chuyên gia và lựa chọn loại hình phù hợp nhất với tình hình và mục tiêu kinh doanh của mình.
2. Rủi ro trong đăng ký vốn điều lệ
Rủi ro khi đăng ký vốn điều lệ quá thấp
Đăng ký vốn điều lệ quá thấp so với nhu cầu thực tế sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hoạt động và phát triển của doanh nghiệp. Trong quá trình kinh doanh, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay từ các tổ chức tín dụng, cũng như không đủ vốn lưu động để trang trải các chi phí hoạt động ban đầu, dẫn đến các vấn đề về tài chính và có thể ảnh hưởng đến số tiền thuế phải nộp.
Rủi ro khi đăng ký vốn điều lệ quá cao
Theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020, việc đăng ký vốn điều lệ quá cao so với khả năng tài chính thực tế của doanh nghiệp được xem là hành vi kê khai không trung thực và có thể bị xử phạt theo quy định của pháp luật hiện hành. Doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng khả năng tài chính của mình trước khi quyết định mức vốn điều lệ.
3. Rủi ro trong khai báo và nộp thuế
Khi thành lập doanh nghiệp, việc khai báo và nộp thuế là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu cần đặc biệt chú ý. Có 3 loại thuế cơ bản mà hầu hết các doanh nghiệp mới thành lập cần phải đóng, bao gồm: thuế môn bài (hay lệ phí môn bài), thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN). Việc không hiểu rõ các quy định về kê khai, tính toán và nộp các loại thuế này có thể dẫn đến các vi phạm không đáng có, gây ra các tổn thất về tài chính do bị phạt và ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
4. Rủi ro trong kế toán của doanh nghiệp
Nếu doanh nghiệp không tìm được một kế toán viên có đủ kinh nghiệm và trình độ chuyên môn, hoặc không sử dụng dịch vụ kế toán chuyên nghiệp, có thể sẽ phải đối mặt với nhiều rủi ro tiềm ẩn:
- Mất nợ do không theo dõi và giám sát cẩn thận các khoản phải thu: Việc quản lý công nợ không hiệu quả có thể dẫn đến tình trạng khách hàng nợ quá hạn, gây khó khăn cho dòng tiền của doanh nghiệp và có nguy cơ mất vốn.
- Số lượng sổ kế toán không được hoàn thành đầy đủ và kịp thời: Việc không ghi chép đầy đủ các nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào sổ sách kế toán theo đúng quy định có thể dẫn tới nguy cơ bị cơ quan thuế phạt khi có sự kiểm tra.
- Báo cáo thuế không chính xác dẫn tới phạt tiền vi phạm hành chính: Việc lập và nộp các báo cáo thuế không chính xác hoặc không đúng thời hạn có thể dẫn đến các khoản phạt tiền do vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế.
- Kế toán sai có thể dẫn đến các quyết định kinh doanh sai lầm: Thông tin kế toán không chính xác sẽ cung cấp một bức tranh sai lệch về tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó có thể dẫn đến việc đưa ra các quyết định kinh doanh không phù hợp và gây ra những hậu quả tiêu cực.
5. Rủi ro khi chiến lược marketing chưa đúng đắn
Rất ít doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp mới thành lập, có thể xây dựng được một chiến lược Marketing hoàn hảo ngay từ đầu. Thông thường, trong quá trình triển khai các giải pháp Marketing, các doanh nghiệp thường thiếu một lộ trình chiến lược rõ ràng và thống nhất, dẫn đến việc các hoạt động marketing không đạt được hiệu quả mong muốn. Sự thiếu bài bản và tính đồng nhất trong chiến lược Marketing có thể dẫn đến thất bại trong việc tiếp cận khách hàng và xây dựng thương hiệu.
6. Rủi ro về hạn chế ngân sách
Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ngân sách dành cho các hoạt động Marketing thường là một hạn chế lớn. Khi nguồn lực tài chính còn eo hẹp, mọi chi phí đều phải được cân nhắc kỹ lưỡng, và chi phí Marketing cũng không phải là ngoại lệ. Điều này có thể khiến các doanh nghiệp mới thành lập không có đủ nguồn lực tài chính để xây dựng thương hiệu mạnh mẽ và phát triển thị trường một cách hiệu quả, làm chậm quá trình tăng trưởng.
IV. Kinh nghiệm thành lập doanh nghiệp
1. Kinh nghiệm lựa chọn tên
Lựa chọn tên doanh nghiệp là một bước quan trọng và cần đảm bảo các yếu tố sau:
- Ngắn gọn, dễ nhớ, dễ đọc và dễ phát âm, giúp khách hàng dễ dàng ghi nhớ và tìm kiếm.
- Thể hiện được ngành nghề kinh doanh hoặc lĩnh vực hoạt động chính của doanh nghiệp một cách rõ ràng.
- Không trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn với tên của các doanh nghiệp đã đăng ký trước đó trên phạm vi toàn quốc.
- Tuân thủ các quy định của pháp luật về đặt tên doanh nghiệp, tránh các từ ngữ bị cấm hoặc có ý nghĩa tiêu cực.
- Có khả năng dễ dàng đăng ký tên miền (domain name) và sử dụng trên các nền tảng số (mạng xã hội, website,…) để xây dựng thương hiệu trực tuyến.
2. Kinh nghiệm xây dựng thương hiệu
Kinh nghiệm xây dựng thương hiệu hiệu quả bao gồm nhiều yếu tố:
- Lựa chọn một tên thương hiệu độc đáo, khác biệt và dễ nhận diện so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường.
- Kết hợp các hoạt động Marketing truyền thống (ví dụ: quảng cáo trên báo chí, truyền hình, biển bảng) với các kênh Marketing Online (ví dụ: quảng cáo trên mạng xã hội, Google Ads, SEO).
- Sáng tạo và chia sẻ nội dung giá trị, hấp dẫn và phù hợp với đối tượng khách hàng mục tiêu trên các kênh truyền thông khác nhau.
- Tích cực tham gia các hoạt động xã hội, các sự kiện cộng đồng để nâng cao nhận diện thương hiệu và xây dựng hình ảnh tốt đẹp trong mắt công chúng.
- Xây dựng một hệ thống nhận diện thương hiệu nhất quán, bao gồm logo, màu sắc, font chữ, slogan,… trên tất cả các kênh truyền thông và sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp.
3. Kinh nghiệm Marketing cho doanh nghiệp mới thành lập
Khi mới thành lập, doanh nghiệp nên tập trung vào các chiến lược Marketing sau để tiếp cận khách hàng và xây dựng nền tảng cho sự phát triển:
- Xây dựng một website chuyên nghiệp, thân thiện với người dùng và được tối ưu hóa cho các công cụ tìm kiếm (SEO) để tăng khả năng hiển thị trên Google và các công cụ tìm kiếm khác.
- Sử dụng hiệu quả các nền tảng mạng xã hội (ví dụ: Facebook, Instagram, LinkedIn, TikTok) để tiếp cận và tương tác với khách hàng tiềm năng, xây dựng cộng đồng và quảng bá thương hiệu.
- Kết hợp các phương pháp Marketing truyền thống (ví dụ: phát tờ rơi, quảng cáo trên báo địa phương) với các chiến lược Digital Marketing (ví dụ: email marketing, content marketing, influencer marketing) để đạt được hiệu quả tối đa.
- Tạo ra và chia sẻ nội dung có giá trị, hữu ích và phù hợp với nhu cầu của đối tượng khách hàng mục tiêu trên website, blog và các kênh mạng xã hội.
- Xây dựng một cộng đồng trực tuyến xung quanh thương hiệu bằng cách tương tác với khách hàng, giải đáp thắc mắc và khuyến khích họ chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm.
Quyết định thành lập công ty là một bước ngoặt quan trọng trong hành trình kinh doanh của mỗi người. Việc này mang lại nhiều lợi ích như tư cách pháp nhân, khả năng mở rộng kinh doanh, xây dựng thương hiệu, được pháp luật bảo vệ, và nhiều quyền lợi khác. Tuy nhiên, cũng cần cân nhắc các rủi ro tiềm ẩn như lựa chọn loại hình không phù hợp, vấn đề vốn điều lệ, thuế và kế toán.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng thành lập công ty chỉ là bước đầu tiên. Để doanh nghiệp phát triển bền vững, cần có chiến lược kinh doanh rõ ràng, quản lý tài chính hiệu quả, xây dựng thương hiệu mạnh và không ngừng đổi mới để thích ứng với thị trường luôn thay đổi.
