Thuế môn bài là gì? đối tượng chịu thuế, mức thuế và cách tính năm 2024

Thuế môn bài là một trong những loại thuế cơ bản mà các doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh tại Việt Nam cần phải nắm rõ và thực hiện đúng quy định. Đây là khoản thuế được đánh vào quyền kinh doanh của các tổ chức, cá nhân, nhằm đóng góp vào ngân sách nhà nước và điều tiết hoạt động kinh doanh.

Việc hiểu rõ về thuế môn bài, đối tượng chịu thuế, mức thuế và cách tính cho năm 2024 là vô cùng quan trọng đối với mọi chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh.

Căn Cứ Pháp Lý

• Luật quản lý thuế 2019 số 38/2019/QH14
• Nghị định số 126/2020/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế
• Nghị định số 139/2016/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định về lệ phí môn bài
• Nghị định số 22/2020/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2016/NĐ-CP ngày 04 tháng 10 năm 2016 của Chính phủ quy định về lệ phí môn bài

I. Lệ phí (thuế) môn bài là gì?

Lệ phí môn bài là một loại thuế được các hộ kinh doanh, doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh phải nộp hằng năm cho Nhà nước. Thuế môn bài được xem là một khoản đóng góp bắt buộc của các cá nhân, doanh nghiệp đang hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Đóng góp vào việc phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Theo quy định của luật thuế môn bài, lệ phí môn bài là khoản tiền doanh nghiệp và cá nhân phải nộp cho Nhà nước để được cấp giấy phép hoạt động kinh doanh. Đây cũng là một trong những điều kiện để các doanh nghiệp và cá nhân có thể thực hiện các hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.

Các loại thuế môn bài

Hiện nay, ở Việt Nam có 2 loại thuế môn bài thường gặp là:

• Thuế môn bài hộ kinh doanh: Đối tượng chịu thuế này là các hộ kinh doanh cá thể đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật. Đây là những hộ kinh doanh có quy mô nhỏ, không thuộc diện thành lập doanh nghiệp.
• Thuế môn bài doanh nghiệp: Đối tượng chịu thuế này là các doanh nghiệp thành lập theo quy định của pháp luật, bao gồm cả doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần và các hình thức doanh nghiệp khác. Đây là những doanh nghiệp có quy mô lớn, hoạt động chuyên nghiệp và có sự tham gia của nhiều cá nhân.

II. Đối tượng phải nộp lệ phí môn bài?

Theo quy định hiện hành, các đối tượng sau đây bắt buộc phải đóng thuế môn bài:

• Hộ kinh doanh cá thể đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật.
• Doanh nghiệp thành lập theo quy định của pháp luật.
• Các chi nhánh, văn phòng đại diện của doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam.

Ngoài ra, theo quy định của Bộ Tài chính, các tổ chức, cá nhân không có nghĩa vụ đóng thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) nhưng có thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh cũng phải đóng thuế môn bài.

III. Những trường hợp được miễn, giảm thuế môn bài

Để khuyến khích hoạt động sản xuất kinh doanh của một số đối tượng, Nhà nước đã đưa ra nhiều chính sách ưu đãi, miễn, giảm thuế môn bài, cụ thể như:

• Các tổ chức, doanh nghiệp mới thành lập trong năm 2024
• Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh lần đầu ra hoạt động sản xuất kinh doanh trong năm 2024
• Doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh được miễn trong 3 năm kể từ khi được cấp phép kinh doanh
• Các chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh mới được thành lập trong năm 2024 hoặc trong thời gian doanh nghiệp chính được miễn thuế môn bài.

Trong thời gian được miễn lệ phí môn bài, nếu các đối tượng nêu trên có thành lập thêm các địa điểm kinh doanh mới như chi nhánh, văn phòng đại diện hoặc địa điểm kinh doanh, thì những đơn vị mới này cũng sẽ được hưởng chính sách miễn lệ phí tương ứng.

Cụ thể, thời hạn miễn lệ phí môn bài đối với các đơn vị mới thành lập này sẽ được tính bằng thời gian còn lại mà đơn vị chính đang được hưởng. Khi hết thời hạn miễn lệ phí trên, các cá nhân, tổ chức kinh doanh cần kê khai và đóng lệ phí môn bài theo đúng mức phí quy định cho từng đối tượng cụ thể.

IV. Cách tính, mức thuế, bậc thuế môn bài phải nộp năm 2024

Mức thuế môn bài cố định và theo doanh thu năm 2024 được quy định chi tiết trong bảng danh mục ngành, nghề, mặt hàng kinh doanh chịu thuế môn bài ban hành kèm theo Nghị định 19/2019/NĐ-CP.

Đối Với doanh nghiệp, Vốn điều lệ công ty có liên quan đến mức thuế môn bài phải đóng. Về mức lệ phí môn bài mà doanh nghiệp phải đóng hàng năm, nó thường được xác định dựa trên mức vốn điều lệ của doanh nghiệp. Cụ thể, lệ phí môn bài có thể được tính như sau:

Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh mức lệ phí môn bài tuỳ thuộc vào doanh thu

V. Cách Nộp Thuế Môn Bài

Doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong hai phương thức nộp thuế sau:

• Phương thức nộp trực tiếp tiền mặt: Nộp tiền mặt trực tiếp tại quầy giao dịch của Kho bạc Nhà nước tại quận/huyện thông qua ngân hàng Vietinbank. Đây là cách nộp thuế truyền thống, phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ, ít giao dịch.
• Phương thức nộp qua tài khoản ngân hàng của công ty qua chữ ký số: Nộp thuế điện tử bằng cách trích tiền từ tài khoản ngân hàng của doanh nghiệp. Với hình thức này, doanh nghiệp sử dụng chữ ký số để xác thực và gửi hồ sơ khai thuế điện tử đến cơ quan thuế. Phương pháp này an toàn, nhanh chóng và được ưu tiên giải quyết.

Hiện nay, nhiều chi cục thuế đang khuyến khích và thậm chí yêu cầu doanh nghiệp phải nộp thuế điện tử bằng chữ ký số để được xử lý hồ sơ khai thuế. Do đó, việc mở tài khoản ngân hàng doanh nghiệp và trang bị chữ ký số trở nên cần thiết, nhằm đáp ứng xu hướng số hóa và hiện đại hóa trong quản lý thuế.

VI. Quy Định Thời Hạn Nộp Lệ Phí Môn Bài Và Tờ Khai Lệ Phí Môn Bài

Thời hạn chung:

• 30/01/2024: Áp dụng cho tổ chức, doanh nghiệp, hộ gia đình và cá nhân đã hoạt động trong năm 2023 và không có thay đổi về vốn, chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh.

Trường hợp đặc biệt:

1. Doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển từ hộ kinh doanh:

• Kết thúc miễn phí môn bài trong 6 tháng đầu năm: Nộp lệ phí môn bài chậm nhất ngày 30/07/2024.
• Kết thúc miễn phí môn bài trong 6 tháng cuối năm: Nộp lệ phí môn bài chậm nhất ngày 30/01/2025.

2. Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chấm dứt và hoạt động trở lại:

• Hoạt động trở lại trong 6 tháng đầu năm: Nộp lệ phí môn bài chậm nhất ngày 30/07/2024.
• Hoạt động trở lại trong 6 tháng cuối năm: Nộp lệ phí môn bài chậm nhất ngày 30/01/2025.

Nộp tờ khai lệ phí môn bài:

Tổ chức, doanh nghiệp mới thành lập hoặc có thay đổi về vốn: Nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài chậm nhất ngày 30/01/2025.

VII. Mức phạt vi phạm hành chính đối với hành vi chậm nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài năm 2024

Theo quy định tại Điều 13 Nghị định 126/2020/NĐ-CP, mức phạt vi phạm hành chính về hành vi chậm nộp hồ sơ khai lệ phí môn bài năm 2024 cụ thể như sau:

• Phạt cảnh cáo: Nộp trễ từ 1 đến 5 ngày và có tình tiết giảm nhẹ.
• Phạt tiền từ 2 triệu đến 5 triệu đồng: Nộp trễ từ 1 đến 30 ngày (trừ trường hợp đã phạt cảnh cáo).
• Phạt tiền từ 5 triệu đến 8 triệu đồng: Nộp trễ từ 31 đến 60 ngày.
• Phạt tiền từ 8 triệu đến 15 triệu đồng:
  • Nộp trễ từ 61 đến 90 ngày.
  • Nộp trễ quá 91 ngày nhưng không phát sinh số thuế phải nộp.
  • Không nộp hồ sơ khai thuế nhưng không phát sinh số thuế phải nộp.
  • Không nộp các phụ lục theo quy định về quản lý thuế.
• Phạt tiền từ 15 triệu đến 25 triệu đồng: Nộp trễ quá 90 ngày, có phát sinh số thuế phải nộp và người nộp thuế đã nộp đủ số tiền thuế, tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước trước thời điểm cơ quan thuế kiểm tra hoặc lập biên bản về hành vi chậm nộp.
• Trường hợp số tiền phạt lớn hơn số tiền thuế phát sinh thì số tiền phạt tối đa bằng số tiền thuế phải nộp trên hồ sơ khai thuế.

Trường hợp doanh nghiệp nộp lệ phí môn bài trễ hơn thời hạn thì mức phạt nộp chậm tính như sau:

• Số tiền chậm nộp = mức lệ phí môn bài x 0.03% x số ngày chậm nộp

Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị yêu cầu nộp đủ số tiền chậm nộp vào ngân sách nhà nước và nộp hồ sơ khai thuế, phụ lục kèm theo hồ sơ khai thuế nếu cần thiết.

Việc chậm nộp lệ phí môn bài và tờ khai lệ phí môn bài có thể dẫn đến các biện pháp xử phạt hành chính nghiêm khắc. Do đó, các đối tượng nộp thuế cần chủ động làm thủ tục đăng ký và nộp thuế đúng hạn để tránh những rủi ro pháp lý không đáng có.

Tóm lại, thuế môn bài là một nghĩa vụ tài chính quan trọng mà các tổ chức, cá nhân kinh doanh cần thực hiện đúng và đầy đủ. Việc nắm rõ đối tượng chịu thuế, mức thuế và cách tính thuế môn bài không chỉ giúp doanh nghiệp và cá nhân tuân thủ pháp luật mà còn tránh được những rủi ro về tài chính và pháp lý.