Năm 2025 đánh dấu nhiều thay đổi quan trọng trong chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) tại Việt Nam, đặc biệt khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, thay thế Luật BHXH 2014.
Bài viết này Thuận Thiên sẽ trình bày thông tin chi tiết, dễ hiểu về mức đóng bảo hiểm xã hội năm 2025, mức lương tối thiểu, hệ số trượt giá và các thay đổi lớn ảnh hưởng đến người lao động cũng như doanh nghiệp. Chúng tôi cũng bổ sung ví dụ minh họa và góc nhìn cân bằng để bạn nắm rõ hơn.
Căn Cứ Pháp Lý
- Luật số 41/2024/QH15 của Quốc hội: Luật Bảo hiểm xã hội
- Nghị định số 74/2024/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động
- Quyết định 595/QĐ-BHXH: Quy định về quy trình thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trong đó bao gồm các quy định về mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng.
- Nghị định 143/2018/NĐ-CP và Nghị định 58/2020/NĐ-CP: Các nghị định này liên quan đến việc đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động nước ngoài và các quy định cụ thể về tỷ lệ đóng BHXH.
- Thông tư của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội: Thông tư này quy định về hệ số trượt giá áp dụng cho năm 2025, giúp điều chỉnh tiền lương tháng đóng BHXH để đảm bảo quyền lợi cho người tham gia.
I. Tỷ lệ và mức đóng bảo hiểm xã hội năm 2025
BHXH là khoản tiền mà người lao động và doanh nghiệp cùng đóng góp để đảm bảo các quyền lợi như lương hưu, trợ cấp ốm đau, hay bảo hiểm y tế. Năm 2025, tỷ lệ đóng BHXH vẫn giữ nguyên như trước, dù có luật mới áp dụng từ giữa năm.
1. Đối với người lao động Việt Nam
Tổng mức đóng BHXH là 32% lương tháng, được chia đều giữa người lao động và doanh nghiệp để đảm bảo quyền lợi lâu dài:
- Doanh nghiệp đóng 21,5%:
- 14% cho quỹ hưu trí nhằm hỗ trợ bạn nhận lương hưu khi về già
- 3% cho quỹ ốm đau – thai sản để chăm sóc sức khỏe khi cần
- 0,5% cho quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp bảo vệ bạn trong môi trường làm việc (có thể giảm còn 0,3% nếu ngành rủi ro cao và được phê duyệt)
- 1% cho bảo hiểm thất nghiệp giúp bạn vượt qua giai đoạn mất việc
- 3% cho bảo hiểm y tế chi trả chi phí khám chữa bệnh
- Người lao động đóng 10,5%:
- 8% cho quỹ hưu trí để tích lũy cho tương lai sau này
- 1% cho bảo hiểm thất nghiệp hỗ trợ khi không có việc làm
- 1,5% cho bảo hiểm y tế đảm bảo sức khỏe cá nhân
2. Đối với lao động nước ngoài tại Việt Nam
Tổng mức đóng BHXH là 30% lương tháng, áp dụng cho lao động nước ngoài làm việc hợp pháp tại Việt Nam, với cách phân bổ cụ thể như sau:
- Doanh nghiệp đóng 20,5%:
- 14% cho quỹ hưu trí để đảm bảo quyền lợi nghỉ hưu lâu dài
- 3% cho quỹ ốm đau – thai sản hỗ trợ sức khỏe khi ốm hoặc sinh con
- 0,5% cho quỹ tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp bảo vệ trong công việc
- 3% cho bảo hiểm y tế giúp chi trả viện phí khi cần thiết
- Người lao động đóng 9,5%:
- 8% cho quỹ hưu trí để tích lũy cho giai đoạn nghỉ hưu
- 1,5% cho bảo hiểm y tế đảm bảo chăm sóc sức khỏe hàng ngày
Ví dụ minh họa: Nếu bạn làm việc ở Hà Nội với lương 10 triệu đồng/tháng, bạn đóng 1,05 triệu đồng (10,5%), công ty đóng 2,15 triệu đồng (21,5%), tổng cộng là 3,2 triệu đồng/tháng.
II. Mức lương tối thiểu đóng BHXH năm 2025
Mức lương tối thiểu là số tiền thấp nhất mà doanh nghiệp phải dùng để tính BHXH, thay đổi theo vùng địa lý để phù hợp với chi phí sinh hoạt từng khu vực.
1. Quy định mức lương tối thiểu vùng
Theo Nghị định 74/2024/NĐ-CP, từ 01/1/2025, mức lương tối thiểu vùng được áp dụng như sau:
- Vùng I (Hà Nội, TP.HCM): 4.960.000 đồng/tháng (23.800 đồng/giờ) – dành cho các thành phố lớn
- Vùng II (Hải Phòng, Vũng Tàu): 4.410.000 đồng/tháng (21.200 đồng/giờ) – áp dụng cho đô thị vừa
- Vùng III (Đồng Nai, Bắc Giang): 3.860.000 đồng/tháng (18.600 đồng/giờ) – dành cho các huyện, thị xã
- Vùng IV (khu vực nông thôn): 3.450.000 đồng/tháng (16.600 đồng/giờ) – áp dụng cho vùng sâu, vùng xa
2. Những lưu ý quan trọng
Mức lương đóng BHXH cần tuân thủ các quy định cụ thể để đảm bảo quyền lợi cho người lao động:
- Mức lương đóng BHXH không được thấp hơn mức tối thiểu vùng, ví dụ ở Vùng I, nếu lương thực tế là 4 triệu đồng, công ty vẫn phải tính dựa trên 4,96 triệu đồng
- Mức trần đóng BHXH là 20 lần mức lương tối thiểu vùng, với Vùng I là 99,2 triệu đồng/tháng (4,96 triệu × 20), áp dụng cho người có thu nhập cao
III. Hệ số trượt giá BHXH năm 2025
Hệ số trượt giá giúp điều chỉnh tiền lương đóng BHXH để bù đắp cho sự mất giá của tiền tệ do lạm phát, đảm bảo giá trị thực tế của quyền lợi BHXH.
1. Ý nghĩa của hệ số trượt giá
Theo Thông tư 01/2025/TT-BLĐTBXH (ban hành ngày 10/1/2025), hệ số này áp dụng từ 01/1/2025 đến 31/12/2025, dựa trên chỉ số giá tiêu dùng (CPI) năm trước để:
- Bảo vệ giá trị lương hưu không bị giảm do lạm phát qua thời gian
- Đảm bảo quyền lợi công bằng cho người tham gia BHXH trong dài hạn
2. Đối tượng và ví dụ áp dụng
Hệ số trượt giá áp dụng cho các nhóm cụ thể để điều chỉnh mức lương đóng BHXH:
- Người lao động đóng BHXH từ 01/1/2016 hoặc hưởng lương hưu, trợ cấp trong năm 2025 đều được áp dụng hệ số này
- Ví dụ giả định: Nếu CPI tăng 4% và lương đóng BHXH năm 2024 là 5 triệu đồng, thì năm 2025 sẽ điều chỉnh thành 5,2 triệu đồng (5 triệu × 1,04). Lưu ý: Số liệu chính xác sẽ được công bố sau
IV. Những thay đổi lớn từ Luật BHXH 2024
Luật BHXH 2024 (hiệu lực từ 01/7/2025) mang đến nhiều thay đổi tích cực nhưng cũng đặt ra một số thách thức cần lưu ý.
1. Giảm thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu
Thay đổi này giúp nhiều người lao động dễ dàng tiếp cận lương hưu hơn:
- Trước đây cần đóng đủ 20 năm, nhưng từ 01/7/2025 chỉ cần 15 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng
- Ví dụ: Đóng 15 năm với lương 5 triệu đồng/tháng, bạn nhận 45% lương hưu (2,25 triệu đồng/tháng), mỗi năm thêm tăng 2%
- Lợi ích: Hỗ trợ lao động tự do hoặc người nghỉ việc sớm, nhưng quỹ BHXH có thể chịu áp lực lớn hơn
2. Tăng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
Người nghỉ hưu từ 01/7/2025 sẽ nhận thêm khoản trợ cấp một lần, với mức tăng cụ thể như sau:
- Khoản trợ cấp phụ thuộc vào thời điểm nghỉ hưu, khuyến khích người lao động làm việc lâu hơn nếu có thể
- Quy định này nhằm bù đắp cho những năm đóng BHXH vượt mức tối thiểu
3. Thêm chế độ mới
Luật BHXH 2024 bổ sung các chế độ để hỗ trợ đa dạng đối tượng:
- Trợ cấp hưu trí xã hội dành cho người không đủ điều kiện nhận lương hưu, với độ tuổi hưởng giảm (chưa công bố cụ thể)
- Bảo hiểm hưu trí bổ sung (tự nguyện) giúp người lao động tăng thu nhập sau nghỉ hưu theo mong muốn cá nhân
V. Hướng dẫn tính mức đóng BHXH năm 2025
Dưới đây là cách tính mức đóng BHXH đơn giản, dễ áp dụng cho cả người lao động và doanh nghiệp.
1. Các bước tính mức đóng
Để tính đúng mức đóng BHXH, bạn cần thực hiện các bước sau:
- Xác định lương đóng BHXH: Lương hợp đồng cộng phụ cấp (nếu có), nhưng không dưới mức tối thiểu vùng và không vượt mức trần
- Người lao động đóng: Lương × 10,5% (bao gồm hưu trí, thất nghiệp, y tế)
- Doanh nghiệp đóng: Lương × 21,5% (bao gồm các quỹ hỗ trợ người lao động)
2. Ví dụ minh họa cụ thể
Với mức lương 8 triệu đồng/tháng ở Vùng II, mức đóng sẽ được tính như sau:
- Người lao động đóng: 8 triệu × 10,5% = 840.000 đồng/tháng
- Doanh nghiệp đóng: 8 triệu × 21,5% = 1.720.000 đồng/tháng
- Tổng cộng: 2.560.000 đồng/tháng đóng vào các quỹ BHXH
VI. Đánh giá và các lưu ý
Chính sách BHXH năm 2025 có nhiều ưu điểm nhưng cũng đi kèm một số thách thức cần được xem xét kỹ lưỡng.
1. Đánh giá ưu điểm và thách thức
Chính sách mới mang lại lợi ích và khó khăn như sau:
- Ưu điểm: Giảm năm đóng BHXH xuống 15 năm giúp nhiều người hưởng lương hưu; hệ số trượt giá bảo vệ giá trị thực tế của lương hưu
- Thách thức: Doanh nghiệp nhỏ có thể gặp khó khi đóng đúng mức tối thiểu vùng; quỹ BHXH cần quản lý tốt để tránh thiếu hụt trong tương lai
2. Các lưu ý cho người lao động và doanh nghiệp
Để tận dụng tối đa quyền lợi và tránh rủi ro, bạn nên làm theo các gợi ý sau:
- Người lao động: Kiểm tra kỹ lương đóng BHXH trên hợp đồng, liên hệ cơ quan BHXH nếu cần giải đáp thắc mắc
- Doanh nghiệp: Cập nhật mức lương tối thiểu vùng và nộp BHXH đúng hạn để tránh bị phạt theo quy định
- Tài liệu tham khảo: Xem Luật BHXH 2024 trên cổng thông tin BHXH Việt Nam hoặc hỏi trực tiếp cơ quan BHXH địa phương
Bài viết Thuận Thiên đã trình bày chi tiết về mức đóng BHXH năm 2025, từ tỷ lệ đóng, mức lương tối thiểu, đến các thay đổi từ Luật BHXH 2024. Chính sách mới mang lại nhiều lợi ích, nhưng cả người lao động và doanh nghiệp cần chủ động nắm thông tin để đảm bảo quyền lợi.
