Mỹ phẩm handmade đang trở thành xu hướng kinh doanh hấp dẫn với nguồn lợi nhuận cao và vốn đầu tư ít. Tuy nhiên, để kinh doanh hợp pháp và phát triển bền vững, việc nắm rõ các điều kiện pháp lý và thủ tục cần thiết là yếu tố then chốt. Trong bối cảnh thị trường ngày càng được siết chặt quản lý, việc cập nhật các quy định mới là vô cùng quan trọng.
Trong bài viết này, Thuận Thiên sẽ cung cấp cho bạn một hướng dẫn toàn diện về các quy định, điều kiện và thủ tục để kinh doanh mỹ phẩm handmade, đặc biệt là các cập nhật mới nhất.
Căn cứ pháp lý:
I. Điều kiện để kinh doanh mỹ phẩm handmade
Để bắt đầu kinh doanh mỹ phẩm handmade một cách hợp pháp, bạn cần đáp ứng các nhóm điều kiện chính về chủ thể kinh doanh và cơ sở sản xuất.
1. Điều kiện về chủ thể kinh doanh (tư cách pháp lý)
- Đăng ký kinh doanh: Bắt buộc phải có giấy phép kinh doanh hợp pháp. Bạn có thể lựa chọn hình thức Hộ kinh doanh cá thể hoặc thành lập Doanh nghiệp (Công ty TNHH, Công ty Cổ phần). Mã ngành đăng ký thường là 4772 (Bán lẻ thuốc, dụng cụ y tế, mỹ phẩm và vật phẩm vệ sinh trong các cửa hàng chuyên doanh) hoặc 4649 (Bán buôn đồ dùng khác cho gia đình).
- Năng lực hành vi: Chủ kinh doanh phải từ 18 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự.
- Địa chỉ kinh doanh: Phải có địa chỉ kinh doanh rõ ràng, hợp pháp và không được đặt tại căn hộ chung cư (nếu dùng để ở).
2. Điều kiện về sản xuất và chất lượng sản phẩm
Nếu bạn tự sản xuất mỹ phẩm handmade để kinh doanh, cơ sở của bạn phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt theo Điều 4 Nghị định 93/2016/NĐ-CP.
Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm
Đây là yêu cầu bắt buộc đối với mọi cơ sở sản xuất mỹ phẩm, không phân biệt quy mô. Để được cấp giấy chứng nhận, cơ sở phải đáp ứng:
- Về nhân sự: Người phụ trách sản xuất phải có kiến thức chuyên môn về một trong các chuyên ngành như hóa học, sinh học, dược học hoặc các ngành liên quan.
- Về cơ sở vật chất: Phải có địa điểm, diện tích, nhà xưởng, trang thiết bị phù hợp với dây chuyền sản xuất loại sản phẩm mỹ phẩm dự kiến. Kho bảo quản phải được bố trí hợp lý, tách biệt khu vực nguyên liệu, thành phẩm, vật liệu đóng gói.
- Về hệ thống quản lý chất lượng: Phải có quy trình sản xuất cho từng sản phẩm, kiểm soát chặt chẽ chất lượng nguyên liệu đầu vào và thành phẩm. Nước dùng trong sản xuất phải đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Công bố sản phẩm mỹ phẩm
Mọi sản phẩm mỹ phẩm, kể cả handmade, đều phải được thực hiện thủ tục công bố tại Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế trước khi lưu hành trên thị trường.
Kiểm nghiệm chất lượng
Sản phẩm phải được kiểm nghiệm các chỉ tiêu an toàn tại các phòng kiểm nghiệm được Bộ Y tế công nhận, đảm bảo không chứa các chất cấm và các thành phần có hàm lượng vượt quá giới hạn cho phép.
II. Thủ tục đăng ký kinh doanh mỹ phẩm handmade
Để hợp pháp hóa hoạt động kinh doanh, bạn cần thực hiện tuần tự các bước sau đây.
1. Bước 1: Đăng ký kinh doanh
Bạn có thể lựa chọn một trong hai hình thức phổ biến sau:
- Hộ kinh doanh cá thể: Phù hợp cho quy mô nhỏ, cá nhân hoặc nhóm kinh doanh. Thủ tục đơn giản và chi phí thấp. Hồ sơ nộp tại Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện. Lệ phí khoảng 100.000 VNĐ và thời gian xử lý khoảng 3 ngày làm việc.
- Doanh nghiệp (Công ty TNHH/Cổ phần): Phù hợp nếu bạn muốn xây dựng thương hiệu lớn, mở rộng quy mô và hợp tác với các đối tác lớn. Hồ sơ nộp tại Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh/thành phố. Thời gian xử lý từ 3-5 ngày làm việc.
Hồ sơ đăng ký cơ bản bao gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký kinh doanh (theo mẫu).
- Bản sao hợp lệ CMND/CCCD/Hộ chiếu của chủ hộ kinh doanh hoặc người đại diện pháp luật của công ty.
- Hợp đồng thuê địa điểm kinh doanh hoặc giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp.
2. Bước 2: Xin giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm
Sau khi có giấy phép kinh doanh, nếu tự sản xuất, bạn phải tiến hành xin Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm.
- Nơi nộp hồ sơ: Sở Y tế tỉnh/thành phố nơi đặt cơ sở sản xuất.
- Hồ sơ bao gồm: Đơn đề nghị cấp giấy, bản sao Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, sơ đồ mặt bằng và thiết kế cơ sở, danh mục thiết bị, danh mục sản phẩm dự kiến sản xuất.
- Thời gian xử lý: Khoảng 30 ngày làm việc, bao gồm cả thời gian thẩm định và kiểm tra thực tế tại cơ sở.
- Chi phí: Lệ phí thẩm định theo quy định của nhà nước là 6.000.000 VNĐ/cơ sở.
3. Bước 3: Công bố sản phẩm mỹ phẩm
Đây là bước cuối cùng và bắt buộc trước khi đưa sản phẩm ra thị trường.
- Nơi nộp hồ sơ: Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế (đối với mỹ phẩm sản xuất trong nước).
- Hồ sơ công bố: Bao gồm Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm (theo mẫu), bản sao Giấy đăng ký kinh doanh, và các tài liệu liên quan. Theo Thông tư 34/2025/TT-BYT, bạn có thể nộp hồ sơ trực tuyến với chữ ký điện tử.
- Thời gian xử lý: Khoảng 3-5 ngày làm việc nếu hồ sơ hợp lệ.
- Chi phí: Lệ phí nhà nước cho mỗi hồ sơ công bố là 500.000 VNĐ/sản phẩm.
III. Quy định mới về quản lý mỹ phẩm năm 2025
Bộ Y tế đang trong quá trình hoàn thiện các quy định mới nhằm siết chặt quản lý thị trường mỹ phẩm, bạn cần lưu ý các điểm sau:
1. Dự thảo Nghị định về quản lý mỹ phẩm
- Rút ngắn hiệu lực công bố: Thời hạn hiệu lực của số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm có thể được rút ngắn từ 5 năm xuống còn 3 năm.
- Tăng cường hậu kiểm: Chuyển từ cơ chế tiền kiểm sang hậu kiểm, đề cao trách nhiệm của doanh nghiệp đối với chất lượng và an toàn của sản phẩm.
- Mã định danh sản phẩm: Có thể triển khai hệ thống mã QR để người tiêu dùng và cơ quan quản lý dễ dàng tra cứu nguồn gốc, thông tin sản phẩm.
2. Tăng cường xử phạt vi phạm
- Bán sản phẩm chưa công bố: Mức phạt có thể lên đến hàng chục triệu đồng, kèm theo hình phạt bổ sung như đình chỉ hoạt động.
- Sản xuất tại cơ sở không đủ điều kiện: Đây là vi phạm nghiêm trọng và sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
- Vi phạm về quảng cáo: Quảng cáo sai sự thật, gây nhầm lẫn về công dụng sản phẩm sẽ bị tăng mức phạt.
IV. Những lưu ý quan trọng khác khi kinh doanh
1. Quy định về nhãn mác và bao bì
Theo quy định, nhãn mỹ phẩm handmade phải ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc sau:
- Tên sản phẩm và chức năng.
- Thành phần công thức đầy đủ (INCI): Ghi theo thứ tự hàm lượng giảm dần.
- Hướng dẫn sử dụng.
- Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường.
- Xuất xứ hàng hóa.
- Định lượng.
- Số lô sản xuất.
- Ngày sản xuất và hạn sử dụng.
- Lưu ý về an toàn (nếu có).
- Số tiếp nhận Phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm.
2. Nghĩa vụ về thuế
Khi kinh doanh mỹ phẩm handmade, bạn phải thực hiện các nghĩa vụ thuế sau:
- Thuế môn bài: Nộp hàng năm, mức nộp tùy thuộc vào doanh thu (hộ kinh doanh được miễn năm đầu tiên thành lập).
- Thuế giá trị gia tăng (VAT): Thuế suất cho mỹ phẩm là 10%.
- Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) hoặc Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Tùy thuộc vào hình thức kinh doanh và mức thu nhập/lợi nhuận.
3. Quy định về quảng cáo
Nội dung quảng cáo mỹ phẩm phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định:
- Phải phù hợp với các tài liệu chứng minh tính an toàn và hiệu quả đã công bố.
- Không được quảng cáo gây hiểu lầm sản phẩm là thuốc hoặc có công dụng điều trị bệnh.
- Không được sử dụng hình ảnh, tên tuổi của đơn vị, cán bộ y tế để quảng cáo.
- Phải chứa các thông tin bắt buộc như tên sản phẩm, công dụng, tên và địa chỉ đơn vị chịu trách nhiệm.
V. Tóm tắt kinh doanh mỹ phẩm handmade: Toàn bộ điều kiện và thủ tục pháp lý
Kinh doanh mỹ phẩm handmade là một lĩnh vực đầy tiềm năng nhưng cũng đi kèm với những yêu cầu pháp lý chặt chẽ. Để thành công và phát triển bền vững, việc đầu tư thời gian và chi phí để hoàn tất các thủ tục pháp lý ngay từ đầu là vô cùng cần thiết.
Hy vọng rằng những thông tin chi tiết mà Thuận Thiên và bạn vừa tìm hiểu sẽ là nền tảng vững chắc giúp bạn tự tin khởi nghiệp. Hãy luôn nhớ rằng, tuân thủ pháp luật không chỉ giúp bạn tránh được rủi ro mà còn là cách tốt nhất để xây dựng uy tín và niềm tin với khách hàng.
