Hợp đồng khoán dịch vụ trả lương theo giờ có thể phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 01/7/2025 nếu mối quan hệ công việc mang bản chất của quan hệ lao động, bất kể tên gọi trên hợp đồng.
I. Điều kiện xác định nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội
Theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025), nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội dựa vào bản chất thực tế của mối quan hệ công việc, không phụ thuộc vào tên gọi hay thời hạn của hợp đồng.
1. Hợp đồng có bản chất quan hệ lao động
- Có yếu tố trả công hoặc tiền lương.
- Có sự quản lý, điều hành hoặc giám sát từ bên giao khoán đối với người nhận khoán trong quá trình thực hiện công việc.
- Thời hạn hợp đồng từ đủ 01 tháng trở lên.
2. Hợp đồng mang bản chất dân sự
Nếu người nhận khoán được tự chủ hoàn toàn về thời gian, phương pháp làm việc, không bị giám sát hay điều hành trực tiếp bởi bên giao khoán và chỉ cam kết về kết quả cuối cùng, đây là hợp đồng dịch vụ dân sự thuần túy, không phải đóng bảo hiểm xã hội.
II. Cách xác định tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội
- Cách tính tiền lương: Đối với hợp đồng khoán trả lương theo giờ, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội được tính bằng công thức: (Mức lương/giờ) × (Tổng số giờ làm việc bình thường trong tháng).
- Loại trừ giờ làm thêm: Tiền lương làm thêm giờ không được tính vào mức lương đóng bảo hiểm xã hội.
- Mức lương tối thiểu: Tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định hiện hành và không cao hơn 20 lần mức lương cơ sở.
- Lương khoán: Nếu trả lương theo sản phẩm hoặc khoán gọn, mức lương này phải được quy đổi sang mức lương theo thời gian (tháng) để làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.
Ví dụ thực tế
- Phải đóng bảo hiểm xã hội: Công ty ký hợp đồng khoán dịch vụ vệ sinh văn phòng với chị A, trả 50.000đ/giờ. Chị A làm việc theo lịch cố định 4 tiếng/ngày và chịu sự giám sát của quản lý tòa nhà. Dù hợp đồng có tên là “dịch vụ”, bản chất đây là quan hệ lao động và phải đóng bảo hiểm xã hội.
- Không phải đóng bảo hiểm xã hội: Anh B nhận hợp đồng khoán sửa chữa 5 máy tính cho công ty với giá trọn gói. Anh B tự chủ về thời gian, địa điểm và phương pháp sửa chữa, chỉ cần bàn giao máy hoạt động tốt đúng hạn. Đây là hợp đồng dân sự, không phải đóng bảo hiểm xã hội.
Lưu ý quan trọng
- Kể từ 01/7/2025, mọi hành vi sử dụng hợp đồng khoán, dịch vụ, cộng tác viên… nhằm che giấu quan hệ lao động để trốn đóng bảo hiểm xã hội đều là vi phạm và sẽ bị truy thu, xử phạt nghiêm khắc.
- Doanh nghiệp cần rà soát lại toàn bộ các hợp đồng đang có để điều chỉnh cho phù hợp với quy định mới trước thời điểm luật có hiệu lực.
- Nếu công việc có tính chất thường xuyên từ 12 tháng trở lên, doanh nghiệp phải ký kết hợp đồng lao động thay vì hợp đồng khoán.
