Hộ kinh doanh sẽ bị xử phạt về thuế trong nhiều trường hợp liên quan đến kê khai, đăng ký thuế, sử dụng hóa đơn, cũng như việc tuân thủ quy định về hình thức thanh toán và đăng ký kinh doanh. Dưới đây là chi tiết các trường hợp phổ biến kèm mức xử phạt cụ thể:
Các trường hợp hộ kinh doanh bị xử phạt về thuế
1. Trốn thuế hoặc kê khai sai thuế
- Hành vi: Khai man doanh thu/chi phí, sử dụng hóa đơn hoặc hồ sơ giả, không kê khai một phần hoặc toàn bộ doanh thu.
- Mức phạt:
- Hành chính: Phạt 20–200% số thuế trốn (tùy mức độ vi phạm) kèm truy thu thuế thiếu và lãi chậm nộp (0.03%/ngày).
- Hình sự:
- Trốn 100–300 triệu đồng: Phạt 100–500 triệu đồng hoặc tù 3 tháng đến 1 năm.
- Trốn 300 triệu–1 tỷ đồng: Phạt 500 triệu–1.5 tỷ đồng hoặc tù 1–3 năm.
- Trốn từ 1 tỷ đồng trở lên: Phạt 1.5–4.5 tỷ đồng hoặc tù 2–7 năm.
- Hình phạt bổ sung: Cấm hành nghề 1–5 năm, tịch thu tài sản.
2. Vi phạm đăng ký thuế
- Hành vi: Đăng ký thuế trễ hạn, không thông báo tạm ngừng hoặc tiếp tục kinh doanh đúng thời hạn.
- Mức phạt: Phạt tiền 3–6 triệu đồng.
3. Kê khai không trung thực hồ sơ đăng ký
- Hành vi: Cung cấp thông tin sai lệch khi đăng ký hộ kinh doanh hoặc thay đổi nội dung đăng ký.
- Mức phạt: Phạt tiền 10–20 triệu đồng.
4. Không sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền (từ 01/6/2025)
- Áp dụng cho: Hộ kinh doanh doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm thuộc ngành ăn uống, bán lẻ, siêu thị, nhà hàng, khách sạn.
- Mức phạt:
- Không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ: 5–10 triệu đồng.
- Không đăng ký, không kết nối hóa đơn điện tử với cơ quan thuế: 2–4 triệu đồng.
- Lập sai loại hóa đơn: 2–4 triệu đồng.
5. Thanh toán bằng tiền mặt từ 5 triệu đồng (từ 01/7/2025)
- Hành vi: Sử dụng tiền mặt thay vì chuyển khoản hoặc ví điện tử cho các giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên.
- Mức phạt: Theo quy định mới về quản lý tiền mặt.
6. Không đăng ký kinh doanh khi bắt buộc
- Hành vi: Kinh doanh không đăng ký hộ hoặc không cập nhật thay đổi thông tin trong 10 ngày.
- Mức phạt: 5–10 triệu đồng. Các trường hợp khác như đăng ký nhiều hơn một hộ kinh doanh, thành lập hộ kinh doanh trái phép cũng bị phạt cùng mức này.
Ví dụ thực tế
- Hộ kinh doanh quán ăn doanh thu 1.5 tỷ đồng/năm: từ 01/6/2025 nếu không dùng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền sẽ bị phạt theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
- Từ 01/7/2025, nếu thanh toán 7 triệu đồng bằng tiền mặt cho giao dịch sẽ bị xử phạt theo quy định mới.
Lưu ý quan trọng
- Từ 01/01/2026: Hộ kinh doanh doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ được miễn thuế GTGT và thuế TNCN.
- Từ 01/7/2025: Mã số thuế sẽ thay bằng số định danh cá nhân.
- Sàn thương mại điện tử: Từ 01/4/2025, các sàn sẽ phải nộp thuế thay cho hộ kinh doanh bán hàng online.
