Bắt đầu từ ngày 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định sẽ mở rộng phạm vi áp dụng BHXH bắt buộc cho một số nhóm lao động mới. Đây là thay đổi quan trọng nhằm tăng cường bảo vệ quyền lợi về an sinh xã hội cho người lao động.
1. Các nhóm lao động được bổ sung đóng BHXH bắt buộc
- Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật doanh nghiệp và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố (bao gồm trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố…)
- Thành viên hợp tác xã tham gia lao động trực tiếp (kể cả trường hợp không phát sinh hợp đồng lao động với hợp tác xã).
- Lao động bán thời gian nhưng điều kiện là phải có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên và mức lương không thấp hơn mức lương tối thiểu làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc
2. Điều kiện áp dụng và mức đóng
- Các nhóm lao động trên sẽ thực hiện đăng ký, đóng BHXH bắt buộc đầy đủ và đúng hạn theo quy định mới.
- Mức đóng BHXH sẽ căn cứ theo mức tham chiếu thay vì lương cơ sở, điều này tạo sự linh hoạt trước biến động kinh tế.
3. Quyền lợi khi tham gia BHXH bắt buộc
- Người tham gia được bảo đảm các quyền lợi về lương hưu, trợ cấp ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp…
- Người tham gia BHXH tự nguyện được mở rộng hưởng chế độ thai sản (bao gồm cả trường hợp phá thai không do bệnh lý).
Ví dụ thực tế
- Chủ cửa hàng tạp hóa đã đăng ký kinh doanh và có mã số thuế cá nhân sẽ tham gia BHXH bắt buộc.
- Tổ trưởng tổ dân phố tại Hà Nội (hoạt động không chuyên trách) sẽ thuộc diện đóng BHXH.
Lưu ý quan trọng
- Trường hợp không tuân thủ nghĩa vụ tham gia BHXH bắt buộc sẽ bị truy thu, tính lãi, phạt hành chính và có thể bị xử lý hình sự.
- Luật mới quy định mức phạt lãi là 0,03%/ngày trên số tiền chậm/trốn đóng. Ngoài ra, còn có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự tùy mức độ vi phạm
- Dự kiến trong giai đoạn 2026-2030, nhóm tài xế công nghệ và lao động tự do sẽ được xem xét đưa vào diện BHXH bắt buộc.
