Khi một công ty giải thể, nhiều người thắc mắc về cách xử lý khoản “lỗ lũy kế” trên sổ sách. Lỗ lũy kế không phải là một khoản nợ phải trả, mà là một chỉ tiêu kế toán phản ánh kết quả kinh doanh thua lỗ của doanh nghiệp. Dưới đây là cách xử lý chính xác và quy trình thanh toán tài sản theo quy định pháp luật hiện hành.
I. Lỗ lũy kế được xử lý như thế nào?
Về bản chất, lỗ lũy kế là một khoản làm giảm vốn chủ sở hữu (tức là vốn góp của các cổ đông, thành viên). Do đó, nó không được “trả” như một khoản nợ mà được xử lý như sau:
- Khi giải thể, toàn bộ tài sản của công ty sẽ được quy đổi thành tiền để thực hiện nghĩa vụ trả nợ.
- Chủ sở hữu công ty là người chịu trách nhiệm cuối cùng đối với kết quả kinh doanh. Khoản lỗ lũy kế chính là sự sụt giảm trên phần vốn mà họ đã góp.
- Sau khi thanh toán hết các khoản nợ, nếu vẫn còn tài sản, phần đó sẽ được chia lại cho các chủ sở hữu. Nếu tài sản không đủ trả nợ, chủ sở hữu sẽ mất phần vốn góp tương ứng và không nhận lại được gì.
II. Thứ tự ưu tiên thanh toán các khoản nợ khi giải thể
Theo quy định tại Điều 208 Luật Doanh nghiệp 2020, các khoản nợ của doanh nghiệp giải thể được thanh toán theo thứ tự ưu tiên nghiêm ngặt sau đây:
- Ưu tiên 1: Các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của người lao động.
- Ưu tiên 2: Nợ thuế và các khoản phải nộp ngân sách nhà nước. Trước khi thực hiện các bước thanh toán này, doanh nghiệp bắt buộc phải làm thủ tục quyết toán thuế với cơ quan thuế để xác định nghĩa vụ thuế cuối cùng.
- Ưu tiên 3: Các khoản nợ không có bảo đảm khác (ví dụ: nợ vay ngân hàng, nợ nhà cung cấp). Các khoản nợ có bảo đảm (bằng tài sản thế chấp, cầm cố) sẽ được ưu tiên thanh toán bằng chính tài sản bảo đảm đó, không thuộc thứ tự ưu tiên này.
Lưu ý: Chi phí giải thể được thanh toán từ tài sản của doanh nghiệp sau khi đã hoàn tất nghĩa vụ trả nợ và thanh toán các khoản ưu tiên theo luật định.
III. Xử lý tài sản còn lại sau khi trả nợ
Đây là bước cuối cùng và quan trọng nhất trong quy trình giải thể:
- Sau khi đã thanh toán hết tất cả các khoản nợ và chi phí giải thể, phần tài sản còn lại (nếu có) sẽ được chia cho các chủ sở hữu (chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên góp vốn, cổ đông).
- Tỷ lệ phân chia được thực hiện tương ứng với tỷ lệ sở hữu vốn góp hoặc cổ phần của mỗi người. Tại bước này, khoản lỗ lũy kế đã được phản ánh vào việc giá trị tài sản còn lại để chia cho chủ sở hữu bị giảm đi.
Ví dụ thực tế
Công ty A giải thể với các số liệu sau:
- Tổng tiền thu từ thanh lý tài sản: 2.000 triệu đồng.
- Chi phí giải thể: 50 triệu đồng.
- Nợ lương và bảo hiểm: 300 triệu đồng.
- Nợ thuế: 150 triệu đồng.
- Nợ ngân hàng: 1.000 triệu đồng.
Quy trình thanh toán:
- Thanh toán chi phí giải thể: 50 triệu đồng. Tiền còn lại: 1.950 triệu đồng.
- Thanh toán nợ lương và bảo hiểm (Ưu tiên 1): 300 triệu đồng. Tiền còn lại: 1.650 triệu đồng.
- Thanh toán nợ thuế (Ưu tiên 2): 150 triệu đồng. Tiền còn lại: 1.500 triệu đồng.
- Thanh toán nợ ngân hàng (Ưu tiên 3): 1.000 triệu đồng. Tiền còn lại: 500 triệu đồng.
Kết quả: Số tiền cuối cùng còn lại là 500 triệu đồng sẽ được chia cho các chủ sở hữu theo tỷ lệ vốn góp. Nếu vốn điều lệ ban đầu của công ty là 1.200 triệu đồng và có lỗ lũy kế 700 triệu đồng (tức Vốn chủ sở hữu thực còn 500 triệu), thì kết quả này hoàn toàn phù hợp.
