Hiện nay, hộ kinh doanh không bị bắt buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp chỉ vì quy mô về lao động hoặc địa điểm; việc chuyển đổi chỉ áp dụng trong một số trường hợp đặc biệt hoặc theo chính sách mới được khuyến khích với nhiều ưu đãi.
I. Trường hợp bắt buộc phải chuyển đổi
1. Vượt quá giới hạn số lượng lao động hoặc địa điểm kinh doanh
- Trước đây hộ kinh doanh chỉ được sử dụng dưới 10 lao động. Nhưng hiện nay nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp (Điều 79) không còn giới hạn số lao động cho hộ kinh doanh, nhưng thực tế nhiều văn bản hướng dẫn và thực tiễn vẫn áp dụng giới hạn này, do đó các hộ kinh doanh nếu mở rộng quy mô lớn hơn 10 lao động thường vẫn được khuyến nghị hoặc yêu cầu chuyển sang doanh nghiệp
- Chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm duy nhất.
- Nếu tuyển trên 10 lao động hoặc mở thêm địa điểm kinh doanh thứ hai trở lên, hộ kinh doanh nên chuyển đổi thành doanh nghiệp.
2. Tham gia ngành nghề kinh doanh buộc phải có tư cách pháp nhân
- Một số ngành nghề như xuất nhập khẩu, kinh doanh hóa chất, dược phẩm, sản xuất hàng hóa có điều kiện chỉ dành cho doanh nghiệp.
- Hộ kinh doanh muốn kinh doanh các lĩnh vực trên bắt buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp.
II. Thay đổi chính sách từ 2026 và lý do nên chuyển đổi
1. Thay đổi về chính sách thuế
- Theo lộ trình mới, từ ngày 01/01/2026, phương pháp tính thuế khoán sẽ được bãi bỏ.
- Tất cả các hộ kinh doanh sẽ phải chuyển sang nộp thuế theo phương pháp kê khai và bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử. Đây là động lực lớn nhất thúc đẩy các hộ kinh doanh cân nhắc chuyển đổi mô hình hoạt động.
2. Các ưu đãi hấp dẫn khi tự nguyện chuyển đổi
- Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN): Doanh nghiệp chuyển đổi từ hộ kinh doanh sẽ được miễn 100% thuế TNDN trong 3 năm đầu tiên.
- Miễn lệ phí môn bài: Được miễn lệ phí môn bài kể từ năm bắt đầu hoạt động sau chuyển đổi.
- Kế thừa quyền và nghĩa vụ: Doanh nghiệp mới sẽ kế thừa toàn bộ quyền, nghĩa vụ, mã số thuế và các tài sản (thương hiệu, quyền sử dụng đất…) của hộ kinh doanh cũ mà không cần làm thủ tục giải thể.
Lưu ý quan trọng:
- Không giới hạn quy mô: Theo quy định mới tại Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh được phép hoạt động không giới hạn số lượng lao động và địa điểm kinh doanh.
- Hỗ trợ từ Nhà nước: Các hộ kinh doanh khi chuyển đổi sẽ được hỗ trợ miễn phí phần mềm kế toán và tham gia các khóa đào tạo về quản trị doanh nghiệp.
- Nghĩa vụ kế toán: Một số hộ kinh doanh có quy mô lớn (về doanh thu hoặc lao động) sẽ phải thực hiện chế độ kế toán theo quy định mà không nhất thiết phải chuyển đổi thành doanh nghiệp.
