Bạn không được phép đóng bù cho số tháng đã nghỉ việc khi chuyển sang tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, trừ hai trường hợp đặc biệt theo quy định pháp luật.
I. Nguyên tắc chung về đóng bù BHXH tự nguyện
- Không được đóng bù cho thời gian đã nghỉ việc khi chuyển từ BHXH bắt buộc sang BHXH tự nguyện.
- Chỉ được đóng BHXH tự nguyện từ thời điểm đăng ký tham gia trở đi.
- Không có căn cứ pháp lý để đóng bù cho thời gian bỏ trống không tham gia BHXH trước đó.
II. Các trường hợp đặc biệt được phép đóng bù
- Đóng bù để đủ điều kiện hưởng lương hưu:
- Người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.
- Thời gian đóng còn thiếu tối đa 10 năm (tức 120 tháng).
- Được đóng bù để tích lũy đủ 20 năm BHXH và đủ điều kiện hưởng lương hưu hàng tháng.
- Đóng bù cho thời gian tạm dừng đóng BHXH tự nguyện:
- Chỉ áp dụng với người đã từng tham gia BHXH tự nguyện nhưng vì lý do nào đó đã tạm dừng.
- Khi quay lại tham gia, được phép đóng bù cho các tháng từng tạm dừng.
- Phải đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH.
III. Công thức và cách tính mức đóng bù BHXH tự nguyện
- Công thức: Mức đóng bù = Tổng mức đóng của các tháng còn thiếu/gián đoạn × (1 + r)i
- Trong đó:
- Tổng mức đóng = 22% × Mức thu nhập chọn đóng × Số tháng còn thiếu/gián đoạn
- r: Lãi suất bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề
- i: Số tháng chậm đóng/gián đoạn tương ứng
Ví dụ thực tế
- Trường hợp không được đóng bù: Anh A đã đóng BHXH bắt buộc 10 năm, nghỉ việc 2 năm, nay muốn tham gia BHXH tự nguyện. Anh A chỉ có thể tham gia từ thời điểm đăng ký, không thể đóng bù cho 2 năm đã nghỉ việc trước.
- Trường hợp được đóng bù: Ông B tham gia BHXH tự nguyện từ 3/2021 đến 9/2021 thì dừng, đến tháng 2/2022 quay lại. Ông B được phép đóng bù cho 4 tháng còn thiếu (10/2021 – 1/2022) với mức đóng bù có tính lãi suất.
Lưu ý quan trọng
- Thời gian tham gia BHXH tự nguyện được cộng nối với thời gian đã đóng BHXH bắt buộc để tính chế độ.
- Phải đủ 20 năm đóng BHXH (cộng cả bắt buộc và tự nguyện) thì mới hưởng lương hưu định kỳ hàng tháng.
- Việc đóng bù chỉ áp dụng với hai trường hợp đặc biệt trên, không được đóng bù tùy ý.
