Không. Chủ hộ kinh doanh đã tham gia BHXH bắt buộc không được đồng thời tham gia BHXH tự nguyện cho cùng một nguồn thu nhập hoặc hoạt động kinh doanh, theo quy định của Luật BHXH 2024 có hiệu lực từ 01/7/2025. Dưới đây là chi tiết các quy định quan trọng:
I. Phân định phạm vi áp dụng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện
- BHXH bắt buộc: Áp dụng cho chủ hộ kinh doanh đã đăng ký kinh doanh hợp pháp theo quy định.
- BHXH tự nguyện: Dành cho các trường hợp không thuộc đối tượng bắt buộc, như lao động tự do, người không có hợp đồng lao động.
- Hai hình thức BHXH này tồn tại song song nhưng không áp dụng chồng chéo cho cùng một đối tượng hoặc cùng một khoản thu nhập.
II. Quy định cấm tham gia song song BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện
- Khoản 3 Điều 8 Luật BHXH 2024 quy định rõ: Người đã tham gia BHXH bắt buộc không được tham gia BHXH tự nguyện cho cùng một đối tượng.
- Chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc cho hoạt động kinh doanh không được đồng thời đóng BHXH tự nguyện cho cùng nguồn thu nhập đó.
- Nếu chủ hộ muốn tăng quyền lợi, chỉ có thể điều chỉnh mức lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc (theo khung từ 585.000 đồng đến 11,7 triệu đồng/tháng).
III. Ngoại lệ trường hợp tham gia BHXH tự nguyện
- Chủ hộ kinh doanh vẫn có thể tham gia BHXH tự nguyện nếu có thêm nguồn thu nhập độc lập khác ngoài hoạt động kinh doanh thuộc diện bắt buộc, ví dụ:
- Thu nhập từ cho thuê tài sản cá nhân (nhà, mặt bằng…)
- Lợi nhuận từ đầu tư chứng khoán hoặc các khoản đầu tư khác
- Điều kiện: Thu nhập này không liên quan đến hoạt động kinh doanh đã đăng ký và không được tính gộp vào thu nhập đóng BHXH bắt buộc.
Ví dụ thực tế
- Chủ tiệm tạp hóa A đã đóng BHXH bắt buộc từ 01/7/2025 với mức 585.000 đồng/tháng.
- Không được đóng BHXH tự nguyện cho thu nhập từ tiệm tạp hóa.
- Được đóng BHXH tự nguyện cho thu nhập từ cho thuê nhà riêng (nếu khoản này chưa tính vào BHXH bắt buộc).
Lưu ý quan trọng
- Từ 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh bắt buộc phải tham gia BHXH bắt buộc, không thể lựa chọn chuyển sang hình thức tự nguyện cho chính hoạt động kinh doanh của mình.
