Freelancer không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH theo quy định pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, có thể tham gia BHXH tự nguyện để đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội.
1. Cơ sở pháp lý xác định đối tượng BHXH bắt buộc
Theo Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, BHXH bắt buộc áp dụng cho người lao động có hợp đồng lao động (HĐLĐ) từ 01 tháng trở lên, bao gồm:
- HĐLĐ không xác định thời hạn.
- HĐLĐ có thời hạn từ 01–03 tháng hoặc 03–12 tháng.
Freelancer làm việc tự do, không ký HĐLĐ với tổ chức/doanh nghiệp nên không thuộc đối tượng BHXH bắt buộc.
2. Quyền tham gia BHXH tự nguyện
Freelancer có thể tự nguyện tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí, tử tuất. Điều kiện:
- Từ đủ 15 tuổi trở lên.
- Không thuộc nhóm BHXH bắt buộc.
Mức đóng BHXH tự nguyện được tính theo công thức:
Mức đóng = (22% × Thu nhập tự chọn) – Mức hỗ trợ của Nhà nước
Thu nhập tự chọn nằm trong khoảng:
- Tối thiểu: 1.500.000đ/tháng (mức lương cơ sở).
- Tối đa: 36.000.000đ/tháng (20 lần lương cơ sở).
Mức hỗ trợ của Nhà nước tùy đối tượng:
| Đối tượng | Mức hỗ trợ (đồng/tháng) |
|---|---|
| Hộ nghèo | 99.000 |
| Hộ cận nghèo | 82.500 |
| Đối tượng khác | 33.000 |
Ví dụ:
Freelancer A (không thuộc hộ nghèo/cận nghèo) chọn mức thu nhập 5.000.000đ/tháng:
5.000.000 × 22% – 33.000 = 1.067.000đ/tháng
Những lưu ý quan trọng
- Thời gian đóng BHXH tự nguyện được cộng dồn khi chuyển sang BHXH bắt buộc.
- Mức lương cơ sở từ 01/07/2023 là 1.800.000đ/tháng (theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP).
- Phương thức đóng: Hằng tháng, 03 tháng/lần, 06 tháng/lần, 12 tháng/lần, hoặc đóng một lần cho nhiều năm.
- Hiện tại, freelancer không phải tham gia BHXH bắt buộc. Tuy nhiên, nên cân nhắc tham gia BHXH tự nguyện để được hưởng các chế độ bảo hiểm.
