Phân tích báo cáo tài chính là một nhiệm vụ rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Vậy trong báo cáo tài chính cần phân tích những chỉ số nào? Các chỉ số đó có ý nghĩa ra sao? Cùng Kế toán Thuận Thiên tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Tại sao cần phân tích báo cáo tài chính của công ty?
Phân tích báo cáo tài chính của một công ty giúp chúng ta đánh giá được tình hình hoạt động hiện tại của doanh nghiệp, có đang phát triển hay không. Ngoài ra khi phân tích báo cáo tài chính còn có thể dự đoán được tình hình tài chính trong tương lai.
Hướng dẫn phân tích báo cáo tài chính cho doanh nghiệp
1. Phân tích khả năng thanh toán
1.1. Khả năng thanh toán hiện hành
Hệ số thanh toán hiện hành cho biết khả năng chuyển đổi tài sản ngắn hạn thành tiền của doanh nghiệp để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn
Công thức:
Hệ số khả năng thanh toán hiện hành = Tài sản ngắn hạn / Nợ ngắn hạn
Khi hệ số này thấp (< 1) cho thấy doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc trả nợ. Đây là dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp có thể gặp rủi ro thanh toán.
Khi hệ số này cao thể hiện khả năng thanh toán các khoản nợ khi đến hạn của doanh nghiệp cao.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hệ số khả năng thanh toán hiện hành quá cao chưa hẳn đã tốt mà có thể do doanh nghiệp sử dụng tài sản chưa hiệu quả. Vì vậy, để đánh giá chính xác hơn, chúng ta cần xem xét thêm điều kiện kinh doanh và tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
1.2. Khả năng thanh toán vay lãi
Phân tích khả năng thanh toán vay lãi là đánh giá xem liệu doanh nghiệp có xảy ra rủi ro nào trong việc thanh toán lãi vay hay không.
Công thức:
Hệ số khả năng thanh toán lãi vay = Lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT) / Lãi vay phải trả
1.3. Phân tích hệ số vòng quay các khoản phải thu
Khi doanh nghiệp cho khách hàng mua nợ nhiều thì doanh nghiệp sẽ không có đủ tiền để chi trả cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Để đánh giá tốc độ thu hồi công nợ (các khoản phải thu) của doanh nghiệp, chúng ta sử dụng hệ số vòng quay các khoản phải thu theo công thức sau đây:
Vòng quay các khoản phải thu = Doanh thu bán hàng / Các khoản phải thu bình quân
Sau đó, tính kỳ thu tiền bình quân theo ngày như sau:
Kỳ thu tiền bình quân (ngày) = 360 / Vòng quay các khoản phải thu
Kỳ thu tiền bình quân cho biết sau bao lâu thì doanh nghiệp sẽ thu được tiền bán hàng.
1.4. Phân tích hệ số vòng quay hàng tồn kho
Hệ số vòng quay hàng tồn kho cho biết 1 đồng vốn hàng tồn kho có thể quay vòng bao nhiêu lần trong một kỳ.
Công thức:
Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Hàng tồn kho bình quân
Khi hệ số này càng lớn thì nghĩa là số lượng hàng tồn kho ít, sản phẩm tiêu thụ nhanh và tiền vốn không bị ứ đọng nhiều.
Tuy nhiên, để có thể kết luận chính xác bạn cần phải xem xét đặc điểm ngành hàng và chính sách hàng tồn kho của doanh nghiệp.
Phân tích khả năng thanh toán vay lãi để xem doanh nghiệp có rủi ro trong việc thanh toán lãi vay hay không.
2. Phân tích đòn bẩy tài chính trong báo cáo
Đầu tiên, ta tính hệ số nợ theo công thức sau:
Hệ số nợ = Nợ phải trả / Tổng nguồn vốn
Hệ số này cho thấy tỷ trọng nợ trong tổng nguồn vốn của một doanh nghiệp.
Trên thực tế, chúng ta khó đánh giá được tỷ lệ nợ hợp lý của doanh nghiệp. Bởi vì, tỷ lệ này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: hình thức kinh doanh, quy mô kinh doanh hay mục đích vay vốn… Tuy nhiên, hệ số nợ thấp cho thấy mức độ rủi ro tài chính thấp. Ngược lại, hệ số nợ cao sẽ tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho doanh nghiệp.
3. Phân tích khả năng sinh lời
3.1. Phân tích tỷ suất lợi nhuận gộp (hay Biên lợi nhuận gộp)
Tỷ suất lợi nhuận gộp cho biết từ 1 đồng doanh thu thuần, doanh nghiệp sẽ thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp. Từ đó, phản ánh hiệu quả của việc quản lý chi phí sản xuất, khả năng tạo ra lợi nhuận và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Công thức
Biên lợi nhuận gộp = Lợi nhuận gộp / Doanh thu thuần
3.2. Phân tích tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu cho biết với 1 đồng doanh thu thuần thì doanh nghiệp sẽ thu về bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Từ đó, phản ánh hiệu quả trong việc quản lý chi phí của doanh nghiệp.
Công thức:
Tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS) = Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần
Khi tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu (ROS) cao hơn đối thủ nghĩa là doanh nghiệp đang có lợi thế cạnh tranh lớn và quản trị chi phí tốt
3.3. Phân tích tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản cho biết 1 đồng tài sản tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế
Công thức:
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn kinh doanh (ROA) = Lợi nhuận sau thuế / Tổng tài sản bình quân
Thông thường, ROA càng cao thì càng tốt.
Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp như sản xuất sắt, thép, hóa chất,… thì ROA là một chỉ số rất quan trọng. Bởi vì các doanh nghiệp này sử dụng các tài sản mang tính dài hạn như máy móc, thiết bị,… để nâng cao tỷ suất lợi nhuận. Chỉ số ROA cao cho thấy doanh nghiệp quản lý các chi phí khấu hao, chi phí đầu vào rất hiệu quả.
3.4. Phân tích tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu cho biết lợi nhuận sau thuế thu được trên mỗi 1 đồng vốn bỏ ra trong kỳ.
Công thức:
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu (ROE) = Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu bình quân
Chỉ số ROE cao thể hiện sự hiệu quả trong việc sử dụng vốn chủ sở hữu. Chỉ số này phản ánh tổng hợp về trình độ quản trị tài chính, quản trị tài sản, quản trị nguồn vốn của doanh nghiệp.
3.5. Phân tích thu nhập một cổ phần thường
Thu nhập một cổ phần thường cho biết 1 cổ phần thường trong năm thu được bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế. Còn được gọi là chỉ số EPS.
Công thức:
Thu nhập một cổ phần thường (EPS) = [Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức cho cổ đông ưu đãi] / Số lượng cổ phần thường lưu hành
Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản cho biết 1 đồng tài sản tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận sau thuế.
4. Phân tích dòng tiền
4.1. Phân tích dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh/Doanh thu thuần
Phân tích dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh để biết được doanh nghiệp nhận lại được bao nhiêu đồng trên 1 đồng doanh thu thuần. Dù không có một số cụ thể để tham chiếu, nhưng thông thường tỷ lệ này càng cao thì càng tốt. Ngoài ra, chúng ta cũng cần so sánh với những dữ liệu trong quá khứ để tìm ra các sai sót.
4.2. Phân tích tỷ suất dòng tiền tự do
Tỷ suất dòng tiền tự do phản ánh được chất lượng dòng tiền của doanh nghiệp. Dòng tiền tự do chính là số tiền sẵn có để sử dụng cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Công thức:
Tỷ suất dòng tiền tự do = Dòng tiền tự do / Lưu chuyển tiền thuần từ hợp đồng kinh doanh
Trong đó: Dòng tiền tự do (hay Free Cashflow) = Lưu chuyển tiền thuần từ hợp đồng kinh doanh – Dòng tiền đầu tư cho tài sản cố định
Doanh nghiệp cần phải trừ đi “Dòng tiền đầu tư cho tài sản cố định” vì dòng tiền này được xem như để duy trì hiệu quả hoạt động cũng như là lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Vì vậy, dòng tiền tự do càng lớn cho thấy tình hình tài chính của doanh nghiệp khá tốt.
4.3. Phân tích báo cáo tài chính về xu hướng của dòng tiền
Đối với phân tích xu hướng dòng tiền, dữ liệu dòng tiền cho từng hoạt động sẽ được cộng dồn qua từng năm.
Mục đích của phân tích xu hướng dòng tiền là giúp loại bỏ những biến động của dòng tiền tại một thời điểm cụ thể. Ngoài ra, việc xem xét dòng tiền theo thời gian dài giúp chúng ta xác định doanh nghiệp đang ở giai đoạn này trong chu kỳ kinh doanh. Đây là một yếu tố quan trọng trong quyết định có nên đầu tư vốn cho doanh nghiệp trong giai đoạn hiện tại hay không.
Một số lưu ý khi phân tích báo cáo tài chính
- Để xem xu hướng phát triển theo chiều ngang của doanh nghiệp bạn nên so với kỳ đánh giá trước.
- So sánh với đánh giá của các công ty cùng ngành hoặc trung bình ngành để phân tích và tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp.
- Khi tính toán và phân tích các chỉ số, bạn nên chú ý xem chỉ số đó thể hiện tính chất thời kỳ hay thời điểm để có thể đánh giá đúng nhất tình hình của doanh nghiệp.
Bài viết trên đã hướng dẫn chi tiết cách phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Hy vọng những kiến thức trên có thể giúp bạn phân tích và vận hành hoạt động kinh doanh hiệu quả.
Nếu bạn đang gặp các vấn đề liên quan đến thống kê hoặc quyết toán thuế cuối năm thì đừng ngần ngại liên hệ ngay với chúng tôi qua số hotline 0902.91.91.52 để được hỗ trợ tư vấn miễn phí nhé.
Xem thêm:
