Quy định đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH) đang nhận được sự quan tâm đặc biệt trong năm 2025 với nhiều thay đổi quan trọng từ Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Đây là cơ hội vàng để người lao động tự do, nông dân và những ai không thuộc diện bảo hiểm bắt buộc có thể tạo dựng tương lai an toàn về tài chính. Trong bài viết này Thuận Thiên sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cập nhật và đầy đủ nhất về quy định đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Căn cứ pháp lý:

• Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15
• Nghị định số 159/2023/NĐ-CP
• Nghị định số 07/2021/NĐ-CP về chuẩn nghèo giai đoạn 2021-2025.
• Nghị định số 73/2024/NĐ-CP về mức lương cơ sở
• Nghị định số 143/2024/NĐ-CP về bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện

I. Tổng quan về bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà công dân Việt Nam tự nguyện tham gia và được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình. Kể từ ngày 1/7/2025, với việc Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có hiệu lực, chính sách BHXH tự nguyện có nhiều thay đổi tích cực, mang lại nhiều quyền lợi hơn cho người tham gia.

II. Đối tượng được tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện

Theo quy định mới, các đối tượng được tham gia BHXH tự nguyện bao gồm:

1. Nhóm đối tượng chính

• Công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi không thuộc diện BHXH bắt buộc.
• Lao động tự do.
• Nông dân.
• Người nội trợ.
• Tiểu thương, hộ kinh doanh cá thể.
• Người làm việc theo hợp đồng dưới 1 tháng.

2. Người lao động đang tạm hoãn hợp đồng

• Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn.
• Người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên.
• Cán bộ, công chức, viên chức đang tạm hoãn thực hiện hợp đồng làm việc.
• Người đang tạm hoãn hợp đồng lao động nhưng không được thỏa thuận đóng BHXH bắt buộc.

3. Điều kiện loại trừ

Không được tham gia nếu đang hưởng:

• Lương hưu.
• Trợ cấp bảo hiểm xã hội.
• Trợ cấp hằng tháng.

III. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện

1. Công thức tính mức đóng

Mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng được tính theo công thức:

Mức đóng hằng tháng = 22% × Mức thu nhập lựa chọn – Mức nhà nước hỗ trợ

2. Khung mức thu nhập lựa chọn

• Mức thấp nhất: 1.500.000 đồng/tháng (mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn).
• Mức cao nhất: 46.800.000 đồng/tháng (20 × 2.340.000 đồng lương cơ sở).

3. Mức đóng cụ thể sau khi trừ hỗ trợ

IV. Chính sách hỗ trợ mới từ nhà nước

Nghị định 159/2025/NĐ-CP đã tăng đáng kể mức hỗ trợ so với trước đây:

Thời gian hỗ trợ: Tối đa 10 năm (120 tháng).

V. Thủ tục đăng ký tham gia

1. Hồ sơ cần thiết

• Tờ khai TK1-TS: Tham gia/điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT.
• Thẻ CCCD: Để đối chiếu thông tin (thẻ cứng hoặc điện tử).

2. Cách thức đăng ký

Đăng ký trực tuyến:

• Truy cập: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn
• Đăng nhập tài khoản BHXH.
• Chọn “Đăng ký tham gia đóng BHXH tự nguyện”.
• Kê khai thông tin và thanh toán online.

Đăng ký trực tiếp:

• Tại cơ quan BHXH địa phương.
• Tại các đại lý thu được ủy quyền.
• Qua dịch vụ bưu chính công ích.

Thời gian giải quyết: Không quá 5 ngày làm việc.

VI. Phương thức đóng linh hoạt

Người tham gia có thể lựa chọn:

• Đóng định kỳ: Hằng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng.
• Đóng trước: Một lần cho nhiều năm (tối đa 5 năm).
• Đóng bù: Một lần cho những năm còn thiếu (tối đa 10 năm nếu đủ tuổi hưu).

VII. Quyền lợi chi tiết khi tham gia

Từ ngày 01/7/2025, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng 4 chế độ thay vì chỉ 2 chế độ như trước đây:

1. Chế độ thai sản (Mới)

• Đối tượng: Lao động nữ sinh con, lao động nam có vợ sinh con.
• Điều kiện: Đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước sinh.
• Mức hưởng: 2 triệu đồng/con (bao gồm thai từ 22 tuần tuổi trở lên).

2. Chế độ hưu trí

• Điều kiện mới: Đủ tuổi hưu và có từ 15 năm đóng BHXH (giảm từ 20 năm).
• Mức hưởng:
  • Lao động nữ: 45% bình quân thu nhập (tương ứng 15 năm).
  • Lao động nam: 45% bình quân thu nhập (tương ứng 20 năm).
  • Cứ thêm 1 năm đóng: Tăng thêm 2%, tối đa 75%.

3. Chế độ tử tuất

• Trợ cấp mai táng: 10 lần mức lương cơ sở.
• Trợ cấp tuất một lần hoặc hằng tháng theo quy định.

4. Bảo hiểm tai nạn lao động (Mới)

• Điều kiện: Suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên.
• Quyền lợi: Giám định mức suy giảm + trợ cấp tương ứng.

VIII. Ưu điểm vượt trội

1. So với BHXH bắt buộc

• Linh hoạt: Tự chọn mức đóng và phương thức đóng.
• Hỗ trợ từ nhà nước: Lên đến 50% mức đóng.
• Thời gian hưởng ngắn hơn: Chỉ cần 15 năm thay vì 20 năm để có cơ hội hưởng lương hưu.

2. Bảo vệ tài chính toàn diện

• Lương hưu trọn đời được điều chỉnh theo CPI.
• Thẻ BHYT miễn phí khi hưởng lương hưu (chi trả 95% chi phí KCB).
• An sinh cho gia đình khi có rủi ro.

IX. Lưu ý quan trọng

1. Về thay đổi mức đóng

Có thể điều chỉnh mức thu nhập bằng cách nộp tờ khai điều chỉnh. Thực hiện sau khi hoàn thành phương thức đóng đã chọn trước đó.

2. Về hoàn trả tiền

Được hoàn trả nếu chuyển sang BHXH bắt buộc trong thời gian đã đóng trước. Phải hoàn trả tiền hỗ trợ nhà nước nếu hưởng BHXH một lần.

X. Cách tra cứu thông tin đóng BHXH tự nguyện

• Qua website: Truy cập baohiemxahoi.gov.vn → Tra cứu trực tuyến → Tra cứu quá trình tham gia BHXH.
• Qua ứng dụng VssID: Đăng nhập → Quản lý cá nhân → Quá trình tham gia.
• Qua tin nhắn: Soạn BH QT <MÃ SỐ BHXH> gửi 8079.

XI. Tóm tắt quy định đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện năm

Với những thay đổi tích cực trong năm 2025, BHXH tự nguyện đang trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn cho người lao động tự do và những ai muốn đảm bảo an sinh xã hội lâu dài. Việc tham gia sớm và duy trì đóng đều sẽ mang lại nhiều lợi ích về lâu dài cho bản thân và gia đình bạn. Hy vọng những thông tin Thuận Thiên cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về chính sách này.