Doanh nghiệp không cần đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc khi ký hợp đồng lao động dưới 12 tháng với người nước ngoài mà chỉ cần thực hiện các nghĩa vụ quản lý nhân sự, thuế và hồ sơ theo quy định pháp luật.
I. Đối tượng không phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
- Theo quy định hiện hành, người lao động nước ngoài chỉ phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi đồng thời đáp ứng cả ba điều kiện:
- Có giấy phép lao động hoặc chứng chỉ hành nghề, giấy phép hành nghề hợp lệ do Việt Nam cấp.
- Ký hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc xác định thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên.
- Không thuộc đối tượng miễn trừ (chuyển nội bộ, đủ tuổi nhận lương hưu).
- Hợp đồng lao động dưới 12 tháng không đủ điều kiện để tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
II. Nghĩa vụ và các quy định liên quan đối với doanh nghiệp
- Không phải đóng BHXH bắt buộc (bao gồm các khoản: hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp) cho hợp đồng dưới 12 tháng của người nước ngoài.
- Vẫn phải thực hiện các nghĩa vụ khác:
- Khấu trừ, kê khai và nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) theo quy định.
- Đăng ký sử dụng lao động là người nước ngoài với cơ quan chức năng.
- Thỏa thuận tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện nếu có yêu cầu từ người lao động.
- Cần lưu ý rủi ro pháp lý: Nếu doanh nghiệp cố tình ký nhiều hợp đồng ngắn hạn liên tiếp với một lao động nước ngoài, cơ quan BHXH có quyền xem xét lại điều kiện và xác định có phải trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH hay không.
- Vi phạm quy định có thể bị phạt tới 45 triệu đồng theo quy định pháp luật.
Ví dụ thực tế
- Công ty A ký hợp đồng 6 tháng với một chuyên gia Hàn Quốc:
- Không phải đóng BHXH bắt buộc cho người lao động này.
- Phải khấu trừ 20% thuế TNCN nếu người lao động chưa có mã số thuế cá nhân.
- Phải xin và lưu trữ giấy phép lao động trước khi giao kết hợp đồng.
Lưu ý quan trọng
- Có thể chủ động thỏa thuận về việc tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện với người lao động nước ngoài để đảm bảo quyền lợi nếu cả hai bên thống nhất.
- Dù không đóng bảo hiểm xã hội, doanh nghiệp vẫn phải lưu đủ bộ hồ sơ hợp đồng, giấy phép lao động, và các chứng từ liên quan đến thuế của người nước ngoài đang làm việc.
- Việc ký hợp đồng ngắn hạn liên tiếp có thể bị pháp luật xem là một dạng hợp đồng dài hạn ngụy tạo, dẫn đến hệ quả phải đóng BHXH và có thể bị xử phạt.
- Luật BHXH 2024 (hiệu lực từ 01/07/2025) vẫn giữ nguyên nguyên tắc: hợp đồng lao động dưới 12 tháng với người nước ngoài không phải đóng BHXH bắt buộc.