Đối với TSCĐ đã khấu hao hết, thu nhập chịu thuế TNDN được xác định bằng giá bán/thu hồi trừ chi phí thanh lý hợp lệ; nếu không phát sinh chi phí thì toàn bộ số tiền thu được là thu nhập chịu thuế.
I. Cách xác định thu nhập chịu thuế TNDN
Khi bán hoặc thanh lý tài sản cố định (TSCĐ), thu nhập thu được được xác định bằng số tiền bán trừ đi giá trị còn lại và các chi phí liên quan. Khoản thu nhập này được coi là “thu nhập khác” và phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN).
1. Công thức tính
Thu nhập chịu thuế từ việc bán hoặc thanh lý TSCĐ được xác định theo công thức chung:
Thu nhập chịu thuế = Giá bán/Thu hồi – (Giá trị còn lại chưa khấu hao + Chi phí thanh lý hợp lệ)
2. Trường hợp tài sản đã khấu hao hết
Khi TSCĐ đã khấu hao hết, giá trị còn lại của nó bằng 0. Do đó, công thức được rút gọn như sau:
Thu nhập chịu thuế = Giá bán/Thu hồi – Chi phí thanh lý hợp lệ
Nếu không phát sinh chi phí thanh lý, toàn bộ số tiền thu được từ việc bán tài sản sẽ được tính là thu nhập chịu thuế.
II. Một số quy định liên quan
1. Về việc trích khấu hao
Doanh nghiệp không được tiếp tục trích khấu hao đối với những TSCĐ đã khấu hao hết giá trị, ngay cả khi tài sản đó vẫn đang được sử dụng cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
2. Xử lý khoản lỗ khi thanh lý
Trong trường hợp giá bán sau khi trừ chi phí thấp hơn giá trị còn lại của tài sản (dẫn đến lỗ), khoản lỗ này được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN của doanh nghiệp.
Ví dụ thực tế
Ví dụ 1: Bán tài sản đã khấu hao hết
Một công ty bán máy photocopy đã khấu hao hết với thông tin sau:
- Nguyên giá: 80 triệu đồng
- Khấu hao đã trích: 80 triệu đồng (Giá trị còn lại = 0)
- Giá bán thu được: 5 triệu đồng
- Chi phí vận chuyển để bán: 500.000 đồng
Tính toán: Thu nhập chịu thuế = 5.000.000 – (0 + 500.000) = 4.500.000 đồng. Khoản thu nhập này sẽ được cộng vào thu nhập chịu thuế chung của công ty trong kỳ.
Ví dụ 2: Bán tài sản chưa khấu hao hết và bị lỗ
Một công ty thanh lý xe tải với thông tin sau:
- Nguyên giá: 1 tỷ đồng
- Khấu hao đã trích: 700 triệu đồng (Giá trị còn lại = 300 triệu đồng)
- Giá bán thu được: 250 triệu đồng
Tính toán: Lỗ từ thanh lý = 250.000.000 – 300.000.000 = -50.000.000 đồng (lỗ 50 triệu). Khoản lỗ 50 triệu đồng này được tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế của công ty.
Lưu ý quan trọng
- Căn cứ pháp lý: Các quy định về thuế TNDN được điều chỉnh bởi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Kể từ ngày 01/10/2025, Luật Thuế TNDN số 67/2025/QH15 có hiệu lực với một số thay đổi, doanh nghiệp cần lưu ý cập nhật để tuân thủ.
- Phân biệt “bán” và “thanh lý”: Về bản chất, “bán” là chuyển nhượng tài sản còn giá trị sử dụng, còn “thanh lý” thường áp dụng cho tài sản hư hỏng, hết giá trị. Tuy nhiên, cách xác định thu nhập chịu thuế cho cả hai trường hợp là tương tự nhau.
- Thủ tục: Khi thanh lý, nhượng bán tài sản, doanh nghiệp cần tuân thủ đúng quy trình như lập hội đồng thanh lý (nếu có trong quy chế công ty), lập biên bản và xuất hóa đơn theo quy định.
