Không bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) cho hợp đồng khoán dịch vụ ký với người nước ngoài nếu hợp đồng này mang bản chất dân sự thuần túy. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp ngoại lệ nếu hợp đồng thực chất là hợp đồng lao động được ngụy trang.
I. Nguyên tắc xác định nghĩa vụ đóng BHXH với hợp đồng khoán dịch vụ
- Hợp đồng khoán dịch vụ (dân sự): Không tạo ra quan hệ lao động nên không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH theo quy định của Luật BHXH 2024.
- Người nước ngoài:
- Chỉ phải đóng BHXH khi có giấy phép lao động/chứng chỉ hành nghề do Việt Nam cấp.
- Phải ký hợp đồng lao động từ 12 tháng trở lên.
- Không thuộc diện miễn trừ theo quy định (di chuyển nội bộ, đủ tuổi nghỉ hưu, điều ước quốc tế).
II. Ngoại lệ: Hợp đồng dân sự ngụy trang hợp đồng lao động
- Bắt buộc đóng BHXH nếu:
- Bên thuê kiểm soát trực tiếp thời gian, phương pháp làm việc của người lao động.
- Người lao động sử dụng công cụ, thiết bị của bên thuê và chịu sự quản lý chủ-thợ.
- Cơ quan BHXH có quyền xác định lại bản chất hợp đồng và truy thu, xử phạt nếu phát hiện vi phạm.
III. Cập nhật pháp lý từ ngày 01/7/2025
- Luật BHXH 2024 siết chặt đối tượng tham gia nhưng giữ nguyên nguyên tắc: chỉ hợp đồng lao động mới bắt buộc đóng BHXH, hợp đồng dân sự tiếp tục loại trừ.
Ví dụ thực tế
- Không phải đóng BHXH: Công ty ký hợp đồng khoán thiết kế website với chuyên gia nước ngoài; chuyên gia tự do quyết định thời gian, địa điểm làm việc và chỉ bàn giao sản phẩm cuối cùng.
- Phải đóng BHXH: Hợp đồng gọi là “khoán dịch vụ” nhưng yêu cầu chuyên gia nước ngoài làm việc 8h/ngày tại văn phòng, sử dụng công cụ do công ty cung cấp và chịu kiểm soát trực tiếp.
Lưu ý quan trọng
- Không căn cứ vào tên hợp đồng: Bản chất thực tế của hợp đồng mới là yếu tố quyết định nghĩa vụ đóng BHXH.
- Rủi ro pháp lý: Doanh nghiệp có thể bị truy thu và xử phạt đến 25% số tiền bắt buộc đóng nếu hợp đồng khoán bị xác định là hợp đồng lao động ngụy trang.
