Doanh nghiệp không thể chuyển đổi trực tiếp chi nhánh thành công ty con theo quy định pháp luật Việt Nam hiện hành. Tuy nhiên, có thể thực hiện gián tiếp thông qua thủ tục tách công ty. Dưới đây là quy trình chi tiết và lưu ý pháp lý.
1. Không có quy định chuyển đổi trực tiếp
- Cơ sở pháp lý: Luật Doanh nghiệp 2020 và các văn bản hướng dẫn không quy định thủ tục chuyển đổi chi nhánh thành công ty con.
- Giải thích: Chi nhánh là đơn vị phụ thuộc, không có tư cách pháp nhân độc lập. Việc chuyển đổi đòi hỏi thay đổi cơ bản về cấu trúc pháp lý, không được pháp luật cho phép trực tiếp.
2. Giải pháp gián tiếp: Tách công ty
1. Chuyển tài sản, nghĩa vụ từ chi nhánh về công ty mẹ
- Cơ chế: Chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa vụ của chi nhánh về công ty mẹ thông qua hợp đồng chuyển giao hoặc nghị quyết nội bộ.
- Lưu ý: Tài sản phải không có tranh chấp, đã được định giá hợp pháp. Nghĩa vụ (nợ, hợp đồng lao động) phải được chuyển giao đầy đủ.
2. Tách công ty để thành lập công ty mới
- Căn cứ: Điều 198 Luật Doanh nghiệp 2020 về thủ tục tách công ty.
- Quy trình:
- Thành lập công ty mới: Đăng ký doanh nghiệp với loại hình phù hợp (TNHH, Cổ phần) và cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
- Chuyển giao tài sản: Ghi nhận tài sản từ công ty mẹ vào công ty mới thông qua hợp đồng chuyển nhượng hoặc góp vốn.
- Giải thể chi nhánh: Làm thủ tục thông báo giải thể chi nhánh với cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thuế.
Lưu ý quan trọng
- Trách nhiệm pháp lý: Công ty mẹ và công ty mới phải liên đới chịu trách nhiệm về nghĩa vụ phát sinh trước khi tách, trừ khi có thỏa thuận khác với chủ nợ, người lao động.
- Thủ tục thuế: Khi giải thể chi nhánh, phải hoàn thành nghĩa vụ thuế (khai quyết toán thuế TNDN, TNCN, GTGT) theo quy định tại Nghị định 126/2020/NĐ-CP.
- Rủi ro pháp lý: Nếu không thực hiện đúng quy trình, có thể bị xử phạt vi phạm hành chính về đăng ký kinh doanh hoặc thuế.
Ví dụ thực tế
Công ty A (trụ sở Hà Nội) muốn tách chi nhánh TP.HCM thành công ty con:
- Chuyển tài sản: Chuyển toàn bộ tài sản, nhân sự, hợp đồng của chi nhánh về công ty A.
- Tách công ty: Thành lập công ty B (TNHH) với vốn góp từ tài sản chuyển giao.
- Giải thể chi nhánh: Nộp thông báo giải thể chi nhánh đến Sở Kế hoạch và Đầu tư TP.HCM.
