Doanh nghiệp nhỏ bắt buộc phải tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của pháp luật, nhưng có thể linh hoạt lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động. Dưới đây là các quy định và hướng dẫn chi tiết:
I. Quy định bắt buộc về tổ chức bộ máy kế toán
- Theo Luật Kế toán, đơn vị kế toán (bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ) phải tổ chức bộ máy kế toán, bố trí người làm kế toán hoặc thuê dịch vụ làm kế toán.
- Doanh nghiệp không được phép không có kế toán nhưng có thể lựa chọn hình thức thực hiện phù hợp với hoạt động của mình.
II. Các hình thức tổ chức kế toán
1. Bố trí người làm kế toán
- Thuê kế toán viên có trình độ chuyên môn làm việc tại doanh nghiệp.
- Có thể bố trí người làm kế toán kiêm nhiệm công việc khác (không xung đột với quy định pháp luật).
- Số lượng người làm kế toán linh hoạt theo quy mô, nhu cầu quản lý thực tế.
2. Thuê dịch vụ làm kế toán
- Ký hợp đồng với đơn vị cung cấp dịch vụ kế toán bên ngoài để thực hiện công tác kế toán.
- Hình thức này phù hợp với doanh nghiệp có quy mô nhỏ, phát sinh ít nghiệp vụ kế toán, không phức tạp.
III. Quy định về kế toán trưởng
- Doanh nghiệp nhỏ: Bắt buộc phải có kế toán trưởng. Tuy nhiên, nếu mới thành lập mà chưa bổ nhiệm được ngay thì được phép bố trí người phụ trách kế toán hoặc thuê dịch vụ kế toán trưởng trong thời gian tối đa 12 tháng.
- Đối với doanh nghiệp siêu nhỏ: không bắt buộc có kế toán trưởng, chỉ cần bố trí người phụ trách kế toán.
IV. Chế độ kế toán áp dụng
- Doanh nghiệp nhỏ và vừa: Áp dụng theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, được tự thiết kế chứng từ và sổ kế toán phù hợp đặc thù hoạt động.
- Doanh nghiệp siêu nhỏ: Áp dụng theo Thông tư 132/2018/TT-BTC. Nếu nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì chỉ cần lập Báo cáo kết quả kinh doanh; nếu nộp theo phương pháp khấu trừ thì phải lập đầy đủ Báo cáo tài chính theo quy định.
V. Điều kiện người làm kế toán
Người làm kế toán phải có trình độ chuyên môn nghiệp vụ về kế toán, được đào tạo với các bằng cấp hoặc chứng chỉ phù hợp theo quy định pháp luật.
Ví dụ thực tế
Một cửa hàng tạp hóa (được coi là doanh nghiệp siêu nhỏ) có thể để chủ cửa hàng tự làm kế toán trên biểu mẫu đơn giản hoặc thuê dịch vụ kế toán ngoài thực hiện công tác định kỳ.
Lưu ý quan trọng
- Việc tổ chức bộ máy kế toán do người đại diện pháp luật của doanh nghiệp quyết định.
- Doanh nghiệp phải áp dụng chế độ kế toán nhất quán trong suốt năm tài chính.
- Dù sử dụng dịch vụ kế toán ngoài, doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ đầy đủ các quy định về chế độ kế toán.
