Từ 01/7/2025, mọi hợp đồng khoán việc hoặc dịch vụ có bản chất là quan hệ lao động trả lương và chịu sự giám sát đều thuộc diện bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) – dù không mang tên hợp đồng lao động. Dưới đây là hướng dẫn cụ thể:
I. Tiêu chí xác định đối tượng phải đóng BHXH bắt buộc
- Hợp đồng (bao gồm khoán việc, dịch vụ…) có trả công hoặc tiền lương và người nhận việc chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của bên giao việc (người sử dụng lao động).
- Không bắt buộc phải gọi là hợp đồng lao động nếu bản chất thể hiện tương tự.
- Hợp đồng từ 01 tháng trở lên và mức lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu theo quy định.
II. Các nhóm đối tượng cụ thể thuộc diện đóng BHXH bắt buộc
- Người làm việc không trọn thời gian theo dạng hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên.
- Người ký hợp đồng khoán việc/dịch vụ có nội dung về trả lương, chịu sự quản lý và theo hợp đồng từ 01 tháng trở lên.
- Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh (áp dụng theo lộ trình của Luật BHXH 2024).
- Dân quân thường trực.
- Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng tiền lương, các đối tượng quản lý tại doanh nghiệp hoặc hợp tác xã không nhận lương vẫn thuộc diện BHXH bắt buộc.
- Vợ/chồng đi công tác nhiệm kỳ ở nước ngoài hưởng sinh hoạt phí.
III. Trường hợp không phải đóng BHXH bắt buộc
- Hợp đồng dịch vụ thuần túy dân sự, không có yếu tố quản lý, điều hành hoặc giám sát như quan hệ lao động.
- Lao động thời vụ dưới 01 tháng.
Ví dụ thực tế
- Hợp đồng khoán vệ sinh văn phòng: Công ty ký với người nhận việc để dọn dẹp hàng ngày, nhận lương 5 triệu đồng/tháng, quy định rõ giờ làm và phương pháp thực hiện. Trường hợp này, dù là hợp đồng khoán nhưng có đủ yếu tố quản lý, nên người lao động bắt buộc tham gia BHXH từ 01/7/2025.
- Hợp đồng dịch vụ vận tải: Công ty thuê xe ông D chở hàng theo lộ trình và bị giám sát giao nhận, hợp đồng tối thiểu 01 tháng. Ông D thuộc diện bắt buộc đóng BHXH.
Lưu ý quan trọng
- Doanh nghiệp nên chủ động rà soát bản chất hợp đồng để xác định đúng nghĩa vụ BHXH, tránh bị truy thu và phạt.
- Mức phạt vi phạm có thể lên tới 30% số tiền truy đóng BHXH theo quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP.
