Người không có hợp đồng lao động hoàn toàn có thể tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện từ ngày 01/7/2025 nếu đáp ứng đủ điều kiện theo quy định. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách đăng ký, đối tượng được tham gia và những điểm cần lưu ý.
I. Điều kiện tham gia BHXH tự nguyện
- Là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên
- Không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc (bao gồm cả trường hợp không có hợp đồng lao động nhưng có quan hệ lao động thực tế)
- Không đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, hoặc trợ cấp xã hội hằng tháng
II. Các trường hợp không được tham gia BHXH tự nguyện
- Có quan hệ lao động thực tế: Nếu dù không ký hợp đồng lao động nhưng nhận trả công và chịu sự quản lý/giám sát của một bên sử dụng lao động, phải tham gia BHXH bắt buộc từ 01/7/2025.
- Đang nghỉ không lương: Người lao động nghỉ không hưởng lương từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng sẽ không phải đóng BHXH tháng đó, nhưng cũng không được chuyển sang diện tự nguyện.
III. Thủ tục đăng ký tham gia BHXH tự nguyện
- Chuẩn bị hồ sơ:
- Tờ khai tham gia BHXH tự nguyện (Mẫu TK1-TS)
- Bản sao CMND/CCCD (xuất trình bản chính để đối chiếu)
- Nộp hồ sơ:
- Trực tiếp tại cơ quan BHXH cấp huyện hoặc đại lý thu BHXH
- Thông qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam: https://dichvucong.baohiemxahoi.gov.vn
- Chọn mức đóng và phương thức đóng:
- Có thể chọn đóng theo tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng 1 lần
- Nhận kết quả:
- Nhận sổ BHXH và mã số trong vòng 05 ngày làm việc kể từ ngày đủ hồ sơ
IV. Quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện
- Hưởng chế độ hưu trí khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng bảo hiểm
- Hưởng chế độ tử tuất
- Từ 01/7/2025, bổ sung chế độ thai sản cho nữ giới sinh con
- Mức hưởng phụ thuộc vào số năm và mức đóng thực tế
Ví dụ thực tế
- Được tham gia: Chị A (20 tuổi) bán hàng online tự do, không chịu sự quản lý của tổ chức nào → Đủ điều kiện đăng ký BHXH tự nguyện.
- Không được tham gia: Anh B làm shipper theo thỏa thuận miệng, nhận lương và chịu sự điều phối của công ty → Thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH.
Lưu ý quan trọng
- Không phải ai không có hợp đồng lao động đều được tham gia BHXH tự nguyện: Nếu có trả công và chịu sự quản lý/giám sát từ đơn vị sử dụng lao động, phải tham gia BHXH bắt buộc.
- Mức đóng tối thiểu: Tham khảo Nghị định 159/2025/NĐ-CP hoặc liên hệ cơ quan BHXH địa phương (tối thiểu 22% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn, tối đa 20 lần).
