Cơ quan thuế chỉ xem các khoản chuyển tiền là doanh thu chịu thuế khi phát sinh từ hoạt động kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ và tổng doanh thu trong năm vượt 100 triệu đồng. Việc xác định chịu thuế dựa trên bản chất giao dịch, không phụ thuộc hoàn toàn vào nội dung ghi chú chuyển khoản.
I. Nguyên tắc xác định doanh thu chịu thuế
- Bản chất giao dịch là yếu tố quyết định: Cơ quan thuế căn cứ vào bản chất thực của giao dịch để xác định nghĩa vụ thuế, không chỉ dựa vào nội dung chuyển tiền.
- Ngưỡng doanh thu chịu thuế: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có tổng doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch trên 100 triệu đồng mới phải nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
- Hình thức thanh toán không ảnh hưởng: Doanh thu tính thuế bao gồm cả tiền mặt và chuyển khoản, không phân biệt hình thức.
II. Các loại nội dung chuyển khoản có thể bị xem là doanh thu chịu thuế
Các khoản tiền nhận qua tài khoản ngân hàng thuộc một trong các trường hợp dưới đây và vượt ngưỡng doanh thu 100 triệu đồng/năm sẽ được xem là doanh thu tính thuế:
- Thu nhập từ kinh doanh: Các khoản thanh toán tiền hàng, phí dịch vụ… với nội dung như “thanh toán tiền hàng”, “CK tiền mua áo”, “tiền ship”. Đặc biệt, hoạt động thương mại điện tử chịu mức thuế suất 1,5% (gồm 1% VAT và 0,5% TNCN).
- Thu nhập từ tiền lương, tiền công: Tiền do các tổ chức, cá nhân trả cho người lao động.
- Thu nhập từ đầu tư vốn: Lợi tức cổ phần, lãi cho vay…
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, bất động sản.
- Thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại.
- Chuyển khoản có dấu hiệu che giấu doanh thu: Ghi nội dung là “quà biếu”, “mừng tuổi” nhưng thực chất là thanh toán cho giao dịch mua bán. Cơ quan thuế có quyền dựa vào các bằng chứng khác để truy thu.
III. Các loại nội dung chuyển khoản không bị xem là doanh thu chịu thuế
- Tiền vay hoặc trả nợ cá nhân (cần có chứng từ như hợp đồng vay mượn để chứng minh khi cần).
- Tiền hỗ trợ, trợ cấp, tặng cho giữa các thành viên trong gia đình (vợ với chồng; cha mẹ với con cái; ông bà với cháu…).
- Tiền thừa kế, bồi thường.
- Chuyển nhượng bất động sản giữa vợ với chồng, cha mẹ đẻ với con đẻ, cha mẹ nuôi với con nuôi…
- Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở duy nhất của cá nhân, với điều kiện đã sở hữu từ 183 ngày trở lên.
- Phân chia tài sản khi ly hôn.
Ví dụ thực tế
- Một người bán hàng online nhận 50 triệu đồng với nội dung “thanh toán tiền quần áo”. Khoản này chỉ chịu thuế nếu tổng doanh thu trong năm của người đó vượt 100 triệu đồng.
- Một người nhận 100 triệu đồng từ anh trai với nội dung “anh trai cho tiền”. Khoản này không chịu thuế vì là quà tặng giữa người thân.
Lưu ý quan trọng
- Ghi rõ nội dung chuyển khoản: Mô tả chính xác mục đích giao dịch (“mẹ cho tiền học”, “trả nợ tiền vay bạn A”…) để tránh hiểu lầm.
- Lưu giữ chứng từ: Luôn giữ lại hợp đồng, hóa đơn, biên lai hoặc tin nhắn xác nhận để chứng minh nguồn gốc hợp pháp của khoản tiền khi cơ quan thuế yêu cầu.
- Bắt buộc xuất hóa đơn điện tử: Hộ/cá nhân kinh doanh phải lập hóa đơn điện tử cho mọi giao dịch bán hàng, kể cả khi người mua không yêu cầu.
- Rủi ro từ nội dung mập mờ: Ghi chú như “tiền cafe”, “tiền ship” lặp đi lặp lại với số tiền lớn có thể bị xem là dấu hiệu trốn thuế.
- Truy thu khi có bằng chứng: Cơ quan thuế chỉ tiến hành truy thu thuế khi có bằng chứng về hành vi che giấu doanh thu, không áp dụng tùy tiện với các giao dịch dân sự thông thường.
- Đối với các hóa đơn hàng hóa, dịch vụ mua vào có giá trị từ 5 triệu đồng trở lên, bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt (như chuyển khoản) thì mới được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Quy định này thay cho mức 20 triệu đồng trước đây.
