Doanh nghiệp chỉ bị xử phạt nếu thực tập sinh thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH, tức là có quan hệ lao động thực tế. Nếu không, doanh nghiệp sẽ không bị xử phạt. Chi tiết như sau:
I. Đối tượng phải đóng bảo hiểm xã hội (BHXH)
- Người lao động ký hợp đồng lao động từ 01 tháng trở lên mới thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH theo quy định tại Luật BHXH sửa đổi 2024.
- Thực tập sinh ký hợp đồng đào tạo/thực tập (không phải hợp đồng lao động) không thuộc diện bắt buộc đóng BHXH.
II. Các trường hợp doanh nghiệp bị xử phạt
- Che giấu quan hệ lao động bằng hợp đồng đào tạo/thực tập nhằm trốn đóng BHXH.
- Thực tập sinh làm việc thực tế như người lao động (có lương, thời gian làm việc cố định, điều hành công việc như nhân viên).
III. Mức phạt cụ thể khi doanh nghiệp vi phạm
- Phạt hành chính:
- 18–20% tổng số tiền BHXH phải đóng (tối đa 75 triệu đồng) nếu không đóng cho toàn bộ người lao động.
- 50–75 triệu đồng nếu doanh nghiệp trốn đóng bằng việc khai man, hủy hồ sơ liên quan.
- Biện pháp khắc phục hậu quả:
- Buộc doanh nghiệp phải đóng đủ số tiền BHXH, BHTN còn thiếu.
- Bổ sung tiền lãi phạt 0,03%/ngày trên số tiền đã trốn đóng.
- Trong trường hợp nợ đóng trên 30 ngày, ngân hàng/tổ chức tín dụng được quyền tự trích từ tài khoản doanh nghiệp để nộp số tiền nợ BHXH.
- Truy cứu trách nhiệm hình sự:
- Trốn đóng từ 50 triệu đồng trở lên hoặc tái phạm, hoặc trốn đóng cho từ 10 người lao động trở lên có thể truy cứu trách nhiệm hình sự (theo Điều 216 Bộ luật Hình sự).
Ví dụ thực tế
- Không bị phạt: Công ty A ký hợp đồng thực tập 3 tháng, không trả lương cho thực tập sinh – Không phải đóng BHXH, không bị xử phạt.
- Bị phạt: Công ty B ký hợp đồng đào tạo 12 tháng nhưng thực tập sinh làm việc toàn thời gian, trả lương 8 triệu/tháng. Sau 6 tháng, số tiền BHXH cần đóng là 8.000.000 × 17,5% × 6 = 8.400.000 đồng. Mức phạt 18% × 8.400.000 = 1.512.000 đồng + lãi 0,03%/ngày.
Lưu ý quan trọng
- Không xử phạt nếu thực tập sinh không ký hợp đồng lao động.
- Cơ quan BHXH có quyền xem xét lại tính chất hợp đồng nếu phát hiện thực tế là quan hệ lao động, dù hợp đồng ghi là thực tập.
- Doanh nghiệp vi phạm có thể bị tước quyền xét khen thưởng.
