Từ ngày 1/7/2025, quy trình và thủ tục đăng ký tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ có những điểm thay đổi quan trọng, giúp mở rộng đối tượng, cập nhật quy trình đăng ký và tăng hiệu quả quản lý.
I. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc
- Bổ sung nhóm chủ hộ kinh doanh có đăng ký, người lao động bán thời gian (part-time), người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã/thôn, dân quân thường trực, các chức danh quản lý doanh nghiệp và hội đồng quản trị/hợp tác xã không hưởng lương.
- Các nhóm đối tượng này sẽ chuyển từ diện tham gia BHXH tự nguyện sang bắt buộc, phải đăng ký đầy đủ theo quy định mới.
II. Thay đổi căn cứ tính đóng
- Thay thế “mức lương cơ sở” bằng “mức tham chiếu”: Toàn bộ quy trình đóng và hưởng chế độ BHXH sẽ dựa trên mức tham chiếu do Chính phủ ban hành, mang tính linh hoạt cao hơn so với trước.
III. Hồ sơ và quy trình đăng ký BHXH mới
1. Hồ sơ đăng ký cho từng đối tượng
- Người sử dụng lao động: Chuẩn bị tờ khai đăng ký tham gia BHXH (Mẫu TK3-TS) cùng danh sách lao động.
- Người lao động: Tờ khai đăng ký tham gia BHXH (Mẫu TK1-TS).
- Đối tượng tự nộp (điểm m, n khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024): Chỉ cần tờ khai cá nhân.
2. Các bước thực hiện quy trình đăng ký
- Chuẩn bị hồ sơ: Xác định đầy đủ các tờ khai và giấy tờ cần thiết theo quy định đối tượng tương ứng.
- Nộp hồ sơ: 2 hình thức:
- Online: Qua Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam.
- Trực tiếp: Nộp tại cơ quan BHXH quận/huyện nơi doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh đặt trụ sở.
- Xử lý hồ sơ: Cơ quan BHXH cấp mã số BHXH trong vòng 5 ngày làm việc và cấp thẻ BHYT sau khi hoàn tất thủ tục đăng ký.
IV. Chế tài xử lý vi phạm
- Doanh nghiệp không đăng ký hoặc đóng BHXH không đầy đủ sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
- Trường hợp vi phạm nghiêm trọng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ví dụ thực tế
Một hộ kinh doanh sử dụng 3 lao động bán thời gian (part-time) từ ngày 1/7/2025 sẽ phải chuẩn bị hồ sơ gồm tờ khai TK3-TS cho chủ hộ và TK1-TS cho từng lao động, nộp hồ sơ qua Cổng Dịch vụ công BHXH. Mã số BHXH và thẻ BHYT sẽ được cấp trong 5 ngày làm việc.
Lưu ý quan trọng
- Thời gian đóng hưởng lương hưu giảm từ 20 năm còn 15 năm.
- Các đối tượng mới (chủ hộ kinh doanh, lao động part-time) nên chủ động đăng ký BHXH bắt buộc từ trước 1/7/2025.
