Hiện tại, pháp luật Việt Nam không quy định bắt buộc về quy mô hoạt động (doanh thu, lao động, vốn) khiến hộ kinh doanh phải chuyển đổi thành doanh nghiệp. Việc chuyển đổi hoàn toàn tự nguyện, dựa trên nhu cầu và chiến lược phát triển của chủ hộ.
I. Quy định về ngưỡng quy mô và việc chuyển đổi
- Không có quy định bắt buộc về quy mô: Theo Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hộ kinh doanh không bị bắt buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp khi vượt ngưỡng về doanh thu, lao động hay vốn.
- Chuyển đổi là tự nguyện: Chủ hộ có quyền lựa chọn chuyển đổi nếu muốn mở rộng hoạt động, hợp tác với đối tác lớn (như chuỗi siêu thị, doanh nghiệp nước ngoài), hoặc tận dụng các ưu đãi, hỗ trợ của pháp luật dành cho doanh nghiệp.
- Ngành nghề đặc thù: Một số ngành nghề đặc biệt như ngân hàng, bất động sản, tài chính yêu cầu điều kiện về tư cách pháp nhân và vốn pháp định. Tuy nhiên, đây là điều kiện của ngành nghề, không phải bắt buộc đối với mọi hộ kinh doanh vượt quy mô.
II. Lợi ích và lý do chuyển đổi tự nguyện
- Nâng cao năng lực phát triển: Được phép huy động vốn, ký hợp đồng giá trị lớn, tham gia chuỗi cung ứng chuyên nghiệp.
- Chế độ trách nhiệm hữu hạn: Bảo vệ tài sản cá nhân của chủ hộ khi xảy ra rủi ro pháp lý.
- Tận dụng ưu đãi pháp lý và thuế: Có thể được miễn, giảm thuế doanh nghiệp trong những năm đầu, được hỗ trợ tiền thuê đất, hỗ trợ giảm thủ tục hành chính về kế toán, lao động, thuế (theo các chính sách ưu đãi hiện hành).
Ví dụ thực tế
Một hộ kinh doanh thực phẩm có doanh thu 10 tỷ đồng/năm vẫn được pháp luật cho phép tiếp tục hoạt động mà không phải chuyển đổi. Tuy nhiên, nếu hộ đó muốn bán hàng cho chuỗi siêu thị (bên mua yêu cầu đối tác là pháp nhân), thì việc chuyển thành doanh nghiệp (ví dụ: công ty TNHH) là cần thiết để đáp ứng điều kiện hợp đồng.
Lưu ý quan trọng
- Nghĩa vụ thuế: Hộ kinh doanh phải hoàn tất các nghĩa vụ thuế trước khi chuyển đổi, nếu còn nợ thì doanh nghiệp mới phải kế thừa và thanh toán.
