Hiện nay hộ kinh doanh nên chuyển đổi thành doanh nghiệp khi vượt quá giới hạn pháp lý về số lao động hoặc địa điểm kinh doanh, hoặc tham gia các ngành nghề mà pháp luật quy định chỉ doanh nghiệp mới được hoạt động, chứ không bắt buộc trên 10 lao động như trước đây.
I. Giới thiệu chung về quy định chuyển đổi hộ kinh doanh
- Hộ kinh doanh là mô hình phổ biến ở Việt Nam, chủ yếu phù hợp với các hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ, quy mô gia đình.
- Việc chuyển đổi sang doanh nghiệp chỉ bắt buộc khi hộ kinh doanh vượt quá các giới hạn pháp lý cụ thể.
II. Các trường hợp phải chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp
1. Vượt quá giới hạn số lượng lao động hoặc địa điểm kinh doanh
- Trước đây hộ kinh doanh chỉ được sử dụng dưới 10 lao động. Nhưng hiện nay nghị định 01/2021/NĐ-CP về đăng ký doanh nghiệp (Điều 79) không còn giới hạn số lao động cho hộ kinh doanh, nhưng thực tế nhiều văn bản hướng dẫn và thực tiễn vẫn áp dụng giới hạn này, do đó các hộ kinh doanh nếu mở rộng quy mô lớn hơn 10 lao động thường vẫn được khuyến nghị hoặc yêu cầu chuyển sang doanh nghiệp
- Chỉ được đăng ký kinh doanh tại một địa điểm duy nhất.
- Nếu tuyển trên 10 lao động hoặc mở thêm địa điểm kinh doanh thứ hai trở lên, hộ kinh doanh nên chuyển đổi thành doanh nghiệp.
2. Tham gia ngành nghề kinh doanh buộc phải có tư cách pháp nhân
- Một số ngành nghề như xuất nhập khẩu, kinh doanh hóa chất, dược phẩm, sản xuất hàng hóa có điều kiện chỉ dành cho doanh nghiệp.
- Hộ kinh doanh muốn kinh doanh các lĩnh vực trên bắt buộc phải chuyển đổi thành doanh nghiệp.
Ví dụ thực tế:
- Một hộ kinh doanh bán lẻ quần áo ở Hà Nội có 8 nhân viên và mở thêm chi nhánh ở TP.HCM, tuyển thêm 5 người (tổng 13 lao động, 2 điểm kinh doanh) thì nên phải chuyển đổi thành doanh nghiệp.
Lưu ý quan trọng:
- Nghĩa vụ thuế: Khi chuyển đổi, hộ kinh doanh phải kê khai thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), không còn áp dụng thuế khoán.
- Bảo hiểm xã hội: Từ ngày 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh có thuê lao động phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
- Hóa đơn điện tử: Hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử theo Thông tư 78/2021/TT-BTC.
