Đóng bảo hiểm xã hội cho hợp đồng khoán dịch vụ không được hưởng bảo hiểm thất nghiệp theo quy định pháp luật hiện hành. Dưới đây là phân tích chi tiết về quyền lợi và điều kiện áp dụng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đối với loại hợp đồng này.
I. Đối tượng tham gia và điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp
- BHTN chỉ áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động (HĐLĐ) hoặc hợp đồng làm việc gồm có:
- Hợp đồng không xác định thời hạn
- Hợp đồng xác định thời hạn
- Hợp đồng theo mùa vụ/công việc nhất định (từ 03 tháng đến dưới 12 tháng)
- Hợp đồng khoán dịch vụ là hợp đồng dân sự, không có yếu tố tiền lương, thời gian làm việc, sự quản lý, điều hành của bên sử dụng lao động nên không thuộc đối tượng tham gia hoặc được hưởng BHTN.
II. Trường hợp đặc biệt và kiểm tra bản chất hợp đồng
Nếu hợp đồng khoán dịch vụ trên thực tế có đầy đủ yếu tố của hợp đồng lao động như thỏa thuận về tiền lương, thời gian làm việc, sự điều hành của doanh nghiệp thì cơ quan BHXH có thể xác định lại bản chất là HĐLĐ. Khi đó người lao động mới thuộc đối tượng tham gia BHTN.
III. Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp
- Chấm dứt hợp đồng lao động hợp pháp: Không áp dụng cho trường hợp đơn phương chấm dứt trái luật hoặc đã đủ điều kiện hưởng lương hưu.
- Đã đóng BHTN đủ 12 tháng trong 24 tháng trước khi chấm dứt HĐLĐ (với HĐLĐ từ 01 tháng đến dưới 12 tháng: yêu cầu đóng đủ 12 tháng trong 36 tháng).
Ví dụ thực tế
- Trường hợp thông thường: Cá nhân ký hợp đồng khoán dịch vụ (không thỏa thuận lương, thời gian, không chịu quản lý) với công ty tư vấn dự án sẽ không được hưởng BHTN.
- Trường hợp đặc biệt: Doanh nghiệp ký hợp đồng khoán dịch vụ nhưng có đủ các yếu tố như hợp đồng lao động (lương, thời giờ, quản lý…) thì xác định lại tham gia BHTN.
Lưu ý quan trọng
- Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp là hai chế độ độc lập: Tham gia BHXH không đồng nghĩa với được hưởng BHTN nếu không thuộc đối tượng tham gia BHTN.
- Cơ quan BHXH sẽ kiểm tra bản chất hợp đồng khi giải quyết hồ sơ.
- Thời điểm đóng BHTN chỉ áp dụng cho HĐLĐ từ 03 tháng trở lên; HĐLĐ dưới 01 tháng hoặc hợp đồng khoán dịch vụ không phải đóng BHXH/BHTN.
IV. Thông tin dự thảo/đề xuất mới
Từ 01/01/2026, dự kiến Luật Việc làm 2025 mở rộng BHTN cho các hợp đồng từ 01 tháng trở lên. Tuy nhiên, hợp đồng khoán dịch vụ vẫn không thuộc diện tự động tham gia BHTN (trừ khi hợp đồng có đủ yếu tố pháp lý như HĐLĐ).